- FoititikaNea Newsroom
- |
Ιόνιο Πανεπιστήμιο: 200 χρόνια από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας
H ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών τάσεων και πνευματικών εκδηλώσεων του πρώιμου 19ου αιώνα.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας ο Πρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου Καθηγητής Ανδρέας Φλώρος έχει την τιμή να σας προσκαλέσει στη διαδικτυακή διάλεξη με θέμα:
«Η ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών τάξεων και πνευματικών εκδηλώσεων του πρώιμου 19ου αιώνα» με ομιλήτρια την κ. Κατερίνα Μπρέγιαννη, Διευθύντρια Ερευνών ΚΕΙΝΕ Ακαδημίας Αθηνών την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024, στις 19:00
https://www.youtube.com/watch?v=Y2CG5uP1BPk
Στη διάλεξη θα γίνει αναφορά στη λειτουργία της Ακαδημίας ως ερευνητικού θεσμού (1808-1814) κατά την περίοδο των Αυτοκρατορικών Γάλλων, σε συναρμογή με τη διευρυμένη χρήση της ελληνικής γλώσσας στη διοίκηση των Επτανήσων κατά την περίοδο αυτή.
Το αίτημα για ίδρυση ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος στα Επτάνησα όπως υποστηρίχθηκε από τον Καποδίστρια (1815) διασταυρώθηκε μέσα από άλλους δρόμους με την προώθηση της ιδέας από τον Guilford, απηχώντας την πεποίθηση -κοινή στον Δυτικοευρωπαϊκό φιλελεύθερο χώρο κατά τον 19ο αιώνα- ότι η γενίκευση των εκπαιδευτικών μηχανισμών επρόκειτο να επιφέρει κοινωνική πρόοδο.
Ο Guilford εμπνεόταν από το κλασσικό ιδεώδες και αυτό θέλησε να πραγματώσει στην Ιόνιο Ακαδημία (Ασδραχάς, 1982): η χρήση της ελληνικής γλώσσας κατά τη διδασκαλία των μαθημάτων αλλά και η μίμηση, ως οπτικής αναβίωσης, αρχαιοελληνικών προτύπων κατά τις τελετές που συνδέονται με τη λειτουργία της Ακαδημίας μπορούν να ειδωθούν μέσα από αυτό το πρίσμα. Αντικατοπτρίζουν δε πρακτικές για την κατασκευή πολιτιστικών ετεροτήτων από τη Δύση και για την οικειοποίηση προγενέστερων πολιτιστικών ταυτοτήτων (πβ. για το χώρο της Ανατολής Said, ν. εκδ. 2014).
Ιόνιος Ακαδημία
Η Ιόνιος Ακαδημία ήταν η πρώτη πανεπιστημιακού επιπέδου, ελληνική σχολή της νεωτέρας εποχής και η ακαδημία του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων.
Κτίριο
Το κτίριο βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Πλατείας Σπιανάδας στην Κέρκυρα. Είναι ένα επιβλητικό τριώροφο κτίριο, το οποίο έχει μια κεντρική είσοδο με μια διπλή πέτρινη σκάλα και βλέπει προς την πλατεία και το Παλαιό Φρούριο. Αρχικά κτίστηκε για να χρησιμοποιηθεί ως στρατώνας. Πιο συγκεκριμένα, την αποτελούσαν οι στρατώνες Grimani και Correr, ονομασίες που δόθηκαν προς τιμή των Γενικών Προνοητών, που συνέβαλαν στην οικοδόμησή τους.
Σχολές
Το 1824 ιδρύθηκε η Ιόνιος Ακαδημία στο συγκεκριμένο κτίριο. Αποτέλεσε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Κέρκυρας με μεγάλη γενναιοδωρία του φιλέλληνα Άγγλου Φρέντερικ Νορθ, κόμη του Γκίλφορντ και Αρμοστή Παιδείας της Ιονίου Πολιτείας, την εποχή που διοικητής της ήταν ο Τόμας Μαίτλαντ. Ήταν το πρώτο Πανεπιστήμιο στην ιστορία της νεοελληνικής παιδείας και αρχικά περιλάμβανε τέσσερις σχολές:
- τη Νομική,
- τη Θεολογική,
- την Ιατρική και
- τη Φιλοσοφική.
Στη Φιλοσοφική σχολή διδάσκονταν επιπλέον μαθήματα φυσικών επιστημών και μαθηματικά. Αργότερα, συστήθηκαν και οι εξής σχολές:
- Πολυτεχνική,
- Μαιευτική και
- Φαρμακευτική.
Αρχικά, εξ’ αιτίας της έλλειψης καθηγητών εκείνη την εποχή, η Νομική και η Ιατρική λειτουργούσαν με περιορισμένο αριθμό καθηγητών, καθώς δε συμπληρώνονταν οι θέσεις με κατάλληλα πρόσωπα. Στη Θεολογική και στη Φιλοσοφική σχολή δίδαξαν γνωστοί λόγιοι, τόσο από την προηγούμενη όσο και τη μετέπειτα δράση τους, όπως ο Ανδρέας Κάλβος, ο Χριστόφορος Φιλητάς, ο Κωνσταντίνος Ασώπιος, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Πέτρος Βράιλας Αρμένης κ.ά.
Ιστορία
Η Ιόνιος Ακαδημία ξεκίνησε τη λειτουργία της με λαμπρές προοπτικές και με πρωτοφανή συρροή σπουδαστών και καθηγητών από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Ωστόσο το 1827, μετά τον θάνατο του Φρεντερικ Νορθ κόμη του Γκίλφορντ, οι οικονομικοί της πόροι περιορίστηκαν σημαντικά και σιγά-σιγά άρχισε η παρακμή της. Η Ακαδημία συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1864, οπότε και διέκοψε οριστικά τη λειτουργία της για υποστήριξη του νέου Πανεπιστημίου Αθηνών. Ορισμένοι καθηγητές προσλήφθηκαν στην Αθήνα, όπου μεταφέρθηκε και η βιβλιοθήκη.
Μέχρι το 1941, το κτίριο στέγαζε πλέον μόνο τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Γυμνάσιο, ενώ το 1943 κάηκε από βομβαρδισμούς των Γερμανών. Μισό αιώνα περίπου μετά, ανοικοδομήθηκε για τις ανάγκες του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Παρά το ότι έπαψε να λειτουργεί ως Ακαδημία, είχε εκπληρώσει το σκοπό και προορισμό της. Είχε συμβάλει σημαντικά, ώστε να ετοιμάσει επιστήμονες, οι οποίοι στη συνέχεια έγιναν άξια στελέχη στην εκπαίδευση και στις διοικητικές και δικαστικές υπηρεσίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Συντεταγμένες: 39°37′15″N 19°55′26″E
Οι βασικές σχολές που προβλέπονταν να λειτουργήσουν ήταν: Θεολογίας, Φιλολογίας, Νομικής και Ιατρικής, ενώ δημιουργήθηκε αξιόλογη πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη. Με απόφαση της Γερουσίας (24 Μαΐου 1824) η γλώσσα της διδασκαλίας επρόκειτο να είναι η ελληνική, μολονότι ο όρος αυτός παραβιάστηκε συχνά για ποικίλους λόγους. Πιο συγκεκριμένα, ο γλωσσικός τύπος, που χρησιμοποιούσαν οι καθηγητές της Ακαδημίας στη διδασκαλία και τα βοηθήματα των σπουδαστώ, ήταν ο κοραϊκός, με μόνη γνωστή αναφερόμενη εξαίρεση την περίπτωση του Στάμου Πυλαρινού, ο οποίος δίδαξε Φυσική Πειραματική στην ελληνική, θέλοντας να αποδείξει ότι και αυτή μπορούσε να χρησιμεύσει ως όργανο έκφρασης επιστημονικών εννοιών. Στην Ιόνιο Ακαδημία ακούστηκε και διαμορφώθηκε (μέσα από ποικίλες προστριβές και διακυμάνσεις) ακαδημαϊκή νεοελληνική γλώσσα, εκδόθηκαν τα πρώτα νεοελληνικά πανεπιστημιακά συγγράμματα και ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους διαμορφώνοντας την ακαδημαϊκή προσωπικότητά τους άνδρες, που διέπρεψαν στην ελληνική παιδεία, όπως ο Κωνσταντίνος Ασώπιος, ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Ανδρέας Ιδρωμένος, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, ο Πέτρος Βράιλας-Αρμένης.
Από τους σπουδαιότερους διδάσκοντες στην Ακαδημία υπήρξε ο Ανδρέας Κάλβος, ο οποίος δίδαξε φιλοσοφία κατά τα έτη 1826-1827, 1836-1837 και 1840-1841, ενώ εργαζόταν και ως οικοδιδάσκαλος και δημοσίευε άρθρα σε τοπικές εφημερίδες. Τελικά κατέφυγε στην Αγγλία, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του. Το 1828 εγκαθίσταται μόνιμα στο νησί και ο Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος θα παραμείνει σε αυτό μέχρι και τον θάνατό του (1857), συνθέτοντας στον τόπο αυτό τα έργα της ώριμης περιόδου του. Στην Κέρκυρα αποκρυσταλλώθηκαν οι θεωρίες του για τη γλώσσα, εκεί συντελέστηκε η μεγάλη προσφορά του στη νέα ελληνική φιλολογία και την εθνική αφύπνιση.
Τα οικονομικά προβλήματα του Πανεπιστημίου επιταχύνθηκαν μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γκίλφορντ το 1827, εφόσον εξέλειψε ο ιδρυτής και σταθερός χρηματοδότης του ιδρύματος. Η περίοδος αμέσως μετά τον θάνατο του Γκιλφορντ χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια της Προστασίας να ανακτήσει τον χαμένο -εξαιτίας των παρεμβάσεων και των πρωτοβουλιών εκείνου- χώρο και την τελική υποταγή της εκπαίδευσης στους προγραμματισμούς της. Έτσι, με την 16η πράξη του Γ’ Κοινοβουλίου (31 Μαΐου 1828), θεσμοθετείται «Γενικὴ Ἐπιτροπή Δημοσίας Ἐκπαιδεύσεως», με σκοπό να αναλάβει τη ριζική αναδιοργάνωση των εκπαιδευτικών θεμάτων. Πρόεδρός της προβλεπόταν να είναι Γερουσιαστής, γεγονός που την έθετε αυτόματα υπό τον πλήρη έλεγχο του Άγγλου Αρμοστή, καθιστώντας δυσκίνητο το σύστημα της εκπαίδευσης γενικότερα. Χαρακτηριστική είναι η μεταχείριση, που επεφύλαξε ο Αρμοστής Γουόρντ (Ward) στο ιατρό Διομήδη Δελβινιώτη, ο οποίος προθυμοποιήθηκε να διδάξει δωρεάν Ιστορία της Ιατρικής, πρόταση που ο Αρμοστής αρνήθηκε «ἐπὶ προφάσει ὅτι ἠδύναντο νὰ προκύψωσιν ἄτοπα» και στον καθηγητή Κ. Αρβανίτη, τον οποίο έπαψε για τη φιλοενωτική δράση του.
Γενικά, η Ἰόνιος Ἀκαδημία γνώρισε μία πορεία προόδου και ανάσχεσης, ιδιαίτερα μετά τον θάνατο του ιδρυτή της το 1827, αποδοχής αλλά και καχυποψίας από τον ελληνικό πληθυσμό, καθώς τα αισθήματα των Ελλήνων επηρεάζονταν από τις σχέσεις τους με την Αρμοστεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1860 ἡ «Ἰόνιος Ἀκαδημία» είχε μόνο 63 φοιτητές, διότι οι γονείς προτιμούσαν να στέλνουν για σπουδές τα παιδιά τους στο πολυπληθέστερο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, την οποία θεωρούσαν πρωτεύουσα όλου του ελληνισμού.
Δείτε ΕΔΩ όλα τα τελευταία Φοιτητικά Νέα.
ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΝΕΑ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
