ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΝΕΑ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Κάνε την αίτησή σου τώρα!
Βραβείο 100.000 ευρώ σε ερευνητή του ΑΠΘ για έρευνα σχετικά με την ασφάλεια χημικών προϊόντων
Το Βραβείο Καινοτόμου Επιστήμης LRI για το έτος 2017 απονεμήθηκε στον Επιστημονικό Συνεργάτη του Κέντρου Έρευνας HERACLES για το εκθεσίωμα και την υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ και του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Δρ Σπύρο Καρακίτσιο.
Πρόκειται για το Βραβείο Επιστημονικής Καινοτομίας LRI (Long Range Research Initiative), που χορηγεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC) και το οποίο περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο 100.000 ευρώ, για να υποστηριχθεί η έρευνα του κ. Καρακίτσιου σχετικά με τις επιπτώσεις της συνδυαστικής έκθεσης σε χημικές ουσίες στον άνθρωπο.
Ο κ. Καρακίτσιος απέσπασε το Βραβείο για την πρόταση που υπέβαλε, με τίτλο DOREMI (DOse REsponse of MIxtures). Το ερευνητικό πρόγραμμα DOREMI έχει στόχο να κατανοηθεί ο μηχανισμός με τον οποίο η συνδυαστική έκθεση σε χημικά μείγματα με τα οποία έρχεται ο άνθρωπος καθημερινά σε επαφή, συμπεριλαμβανομένων δυνητικών νευροτοξινών, όπως βαρέα μέταλλα (κυρίως μόλυβδος, υδράργυρος, κάδμιο και αρσενικό) και πλαστικοποιητές, όπως φθαλικοί εστέρες και πολυφαινόλες, επηρεάζει τη νευρολογική ανάπτυξη των παιδιών. Τα βαρέα μέταλλα είναι προϊόντα τόσο φυσικών, όσο και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, ενώ οι πλαστικοποιητές είναι συνθετικά χημικά που χρησιμοποιούνται σε πληθώρα προϊόντων καθημερινής χρήσης (υλικά με τα οποία έρχονται σε επαφή τα τρόφιμα, τα παιχνίδια, ακόμη και τα δομικά υλικά). Συγκεκριμένα, τα παιδιά έρχονται σε επαφή καθημερινά με πολλαπλούς τρόπους, όπως μέσω της αναπνοής, της κατάποσης (διατροφικής ή μη) και της δερματικής επαφής.
Ένας ειδικότερος στόχος της μελέτης είναι ο καθορισμός της σχέσης που συνδέει τα επίπεδα της συνδυασμένης έκθεσης στις ενώσεις αυτές με προβλήματα στην παιδική νευροανάπτυξη. Η τελευταία είναι κυρίαρχης σημασίας, με υψηλό κοινωνικοοικονομικό κόστος, το οποίο έχει υπολογιστεί ότι σε ευρωπαϊκή κλίμακα, μόνο λόγω της έκθεσης σε μόλυβδο και της επαγόμενης μείωσης του δείκτη νοημοσύνης, ανέρχεται σε περίπου 50 δισ. ευρώ. Παραπλήσιο κοινωνικοοικονομικό κόστος έχει υπολογισθεί και λόγω της έκθεσης στον υδράργυρο, στο πλαίσιο της μελέτης CROME, συντονιστής της οποίας ήταν το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, με Διευθυντή τον Αν. Καθηγητή του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ Δημοσθένη Σαρηγιάννη.
Το LRI είναι μια πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Χημικής Βιομηχανίας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Περιβαλλοντικής Τοξικολογίας και Χημείας (SETAC-Europe), την Ένωση Ευρωπαίων Τοξικολόγων και των Ευρωπαϊκών Εταιρειών Τοξικολογίας (EUROTOX) και τη Διεθνή Εταιρεία Επιστημών Έκθεσης (ISES).
Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017, στις Βρυξέλλες.
Η μελέτη DOREMI θα ξεκινήσει από την ανάλυση βιολογικών δειγμάτων (αίματος και ούρων) από υπάρχουσες πληθυσμιακές μελέτες στη Μεσόγειο, στις οποίες η νευροανάπτυξη των παιδιών έχει παρακολουθηθεί στα πρώτα χρόνια της αναπτυξιακής τους πορείας, ενώ σε αρκετές από αυτές δείγματα έχουν ληφθεί και από εγκυμονούσες μητέρες, γεγονός που θα δώσει πληροφορίες για το πώς η έκθεση κατά την περίοδο της κύησης επηρεάζει τη μετέπειτα αναπτυξιακή πορεία των παιδιών. Με βάση τις αναλύσεις των βιολογικών δειγμάτων, θα προσδιοριστούν οι επικρατέστεροι συνδυασμοί και τα επίπεδα βαρέων μετάλλων και πλαστικοποιητών στα οποία o άνθρωπος είναι εκτεθειμένος καθημερινά. Τα επίπεδα και οι συνδυασμοί των ενώσεων που θα προκύψουν, θα εφαρμοστούν σε ειδικές κυτταρικές καλλιέργειες, έτσι ώστε να διαπιστωθεί και εργαστηριακά πώς επηρεάζονται οι εγκεφαλικές λειτουργίες από τη συνδυαστική έκθεση σε αυτά τα χημικά.
Οι συγκεκριμένες κυτταρικές καλλιέργειες ονομάζονται μικρο-εγκέφαλοι. Πρόκειται για τρισδιάστατες κυτταρικές καλλιέργειες νευρικών κυττάρων που αναπτύσσουν συνάψεις μεταξύ τους και των οποίων η φυσιολογία προσομοιώνει αρκετά τη λειτουργία ενός αναπτυσσόμενου εγκεφάλου. Η τεχνογνωσία για την ανάπτυξη αυτών των καλλιεργειών προέρχεται από τη συνεργασία του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ με την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου John Hopkins. Δείγματα εξωκυττάριου υγρού θα χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση των μεταβολιτών που επάγονται λόγω της έκθεσης στα χημικά, ενώ ανάλυση RNA θα δείξει τις αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση. Οι ίδιες αναλύσεις θα πραγματοποιηθούν και στα βιολογικά δείγματα που έχουν συλλεχθεί από τις πληθυσμιακές ομάδες, έτσι ώστε να προσδιοριστεί ο βαθμός που τα εργαστηριακά ευρήματα συνάδουν με τα δεδομένα των πληθυσμιακών μελετών.
Η συνδυαστική ανάλυση αυτών των μοριακών δεδομένων, με τη χρήση προηγμένων τεχνικών βιοπληροφορικής, θα επιτρέψει τον εντοπισμό των μηχανισμών που συνδέουν τη συνέκθεση σε βαρέα μέταλλα και πλαστικοποιητές με τη νευροανάπτυξη των παιδιών. Οι μοριακές αυτές αναλύσεις, καθώς και η χρήση των εργαλείων βιοπληροφορικής θα πραγματοποιηθούν στο νεότευκτο Ερευνητικό Κέντρο για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία (HERACLES), Διευθυντής του οποίου είναι ο Αν. Καθηγητής Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης. Το Ερευνητικό Κέντρο στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕ.Δ.Ε.Κ.) του ΑΠΘ.
Η ολοκληρωμένη μεθοδολογία που θα εφαρμοστεί στο DOREMI θα φέρει πιο κοντά τα επιστημονικά πεδία της επιδημιολογίας και της τοξικολογίας και θα συντελέσει στην ανάπτυξη μιας καινοτόμου μεθοδολογίας για την εκτίμηση της ασφάλειας χημικών προϊόντων. Η μεθοδολογία αυτή, πέραν της αποδοχής που λαμβάνει από την Ευρωπαϊκή Ένωση Χημικής Βιομηχανίας, η οποία και βράβευσε γι’ αυτόν τον λόγο τον Δρ Σπύρο Καρακίτσιο, εισάγει ιδιαίτερα στοιχεία καινοτομίας, τα οποία θα αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη τεχνοβλαστού που θα πραγματεύεται τις αλληλεπιδράσεις περιβάλλοντος και υγείας.
Ιδιαίτερη εστίαση θα υπάρχει στην εξατομικευμένη πρόληψη, όπου συνδυασμός γενετικών και μοριακών αναλύσεων θα επιτρέπει τον εντοπισμό κινδύνων από τις αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον και θα προτείνονται συστάσεις για την αποφυγή αυτών σε ατομικό επίπεδο και τη βελτίωση του τρόπου ζωής του, με βάση τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος στο οποίο ζει κάποιος, σε συνδυασμό με τις αποκρίσεις του οργανισμού του σε μοριακό επίπεδο.