Σχολίασε το άρθρο
Έκθεση Πεπραγμένων 2ου Επιστημονικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας
Με αφορμή τη λήξη της θητείας του στις 11 Απριλίου 2025, το 2ο Επιστημονικό Συμβούλιο (Ε.Σ.) του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) αποφάσισε την έκδοση και δημοσίευση της παρούσας Έκθεσης Πεπραγμένων, η οποία θα είναι διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Στις Ενότητες που ακολουθούν γίνεται μια προσπάθεια συνοπτικής αποτύπωσης των κυριότερων δραστηριοτήτων του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. από την ίδρυσή του, τον Οκτώβριο του 2016 έως και τις 31.03.2025, εστιάζοντας κατά κύριο λόγο στη θητεία του απερχόμενου Ε.Σ.
Το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. ιδρύθηκε με όραμα να αποτελέσει έναν ανεξάρτητο πυλώνα σταθερής στήριξης της ελεύθερης έρευνας στη χώρα, χωρίς γεωγραφικούς και θεματικούς περιορισμούς, με σεβασμό στις αξίες της Αριστείας, της Διαφάνειας, της Επιστημονικής Ποιότητας, της Αξιοκρατίας, της Συνέχειας και της Συνέπειας.
Αποστολή του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. είναι η αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού, η ενίσχυση και αναβάθμιση των ερευνητικών υποδομών της χώρας, η υποστήριξη των Ελλήνων/Ελληνίδων επιστημόνων και η ανάσχεση του φαινομένου εκροής τους στο εξωτερικό, αλλά και η διάδοση των επιστημονικών γνώσεων στην ευρύτερη κοινωνία καθώς και η καλλιέργεια μιας ευρύτερης ερευνητικής κουλτούρας.
Για την εκπλήρωση τον στόχων του, το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. χρηματοδοτεί υποτροφίες Υποψηφίων Διδακτόρων και Ερευνητικά Έργα με Επιστημονικούς/ες Υπεύθυνους/ες Μεταδιδακτορικούς Ερευνητές/τριες και Μέλη ΔΕΠ και Ερευνητές/τριες όλων των βαθμίδων που υλοποιούνται στους ελληνικούς Φορείς που ορίζονται στο Ν. 4429/2016, όπως ισχύει.
Παρότι το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. διανύει μόλις το 9ο έτος από την Ίδρυσή του έχει επιτύχει να εδραιωθεί στο οικοσύστημα της έρευνας της χώρας αλλά και διεθνώς και η αναγκαιότητα συνέχισης και ενίσχυσής είναι επιτακτική. Η αναγκαιότητα αυτή αναδείχθηκε και από δύο ανεξάρτητες αξιολογήσεις που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του 2021 για λογαριασμό αφενός της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και αφετέρου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τη συμβολή του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), οι οποίες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην αλυσίδα χρηματοδότησης της έρευνας στη χώρα, εστιάζοντας στην έρευνας περιέργειας (βασική έρευνα) και η αναχρηματοδότησή του και μάλιστα με μια περιοδικότητα είναι κρίσιμη.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η τότε πολιτική ηγεσία (2022) όρισε το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. ως φορέα υλοποίησης ενός από τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0) και ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την αναχρηματοδότηση του Ιδρύματος. Οι διαπραγματεύσεις αυτές, στις οποίες μάλιστα με πρόταση του Ε.Σ. προβλέπεται για πρώτη φορά η χρηματοδότηση και δράσεων διερεύνησης της δυνατότητας αξιοποίησης μιας ιδέας (proof of concept) ολοκληρώθηκαν επιτυχώς και οδήγησαν στην υπογραφή της 2ης σύμβασης για το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. ανάμεσα στην Ελληνική Δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στις αρχές Μαρτίου του 2024 με προϋπολογισμό δανείου 143.070.000,00€ και αντίστοιχη εθνική συμμετοχή 143.080.000,00€.
Επισημαίνεται ότι παρά την εξασφάλιση σχεδόν του 50% της εθνικής συμμετοχής από πόρους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0), δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η έναρξη της εκταμίευσης των δόσεων της σύμβασης, καθώς δεν έχει εξασφαλιστεί ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα για πρώτη φορά να μην ανακοινωθούν δράσεις για το επόμενο έτος (2025).
Κατά τη διάρκεια της θητείας του απερχόμενου Ε.Σ. ολοκληρώθηκαν επιτυχώς οι δύο προαναφερθείσες αξιολογήσεις του Ιδρύματος και εξασφαλίστηκε η αναχρηματοδότησή του. Παράλληλα, την τετραετία αυτή συνάφθηκαν δύο (2) συμβάσεις με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.), στο πλαίσιο των οποίων το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. υλοποιεί στοχευμένες δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 1.126.950,00€ ενώ υπάρχει ήδη συμφωνία και για τρίτη (3η) σύμβαση (προϋπολογισμού 796.950,00€). Η συνεργασία αυτή ήρθε να προστεθεί σε εκείνη με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), συνολικού προϋπολογισμού 10.000.000,00€, με την οποία συγχρηματοδοτούνται ερευνητικά έργα που έχουν αξιολογηθεί θετικά από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council - ERC). Αξίζει να σημειωθεί ότι η δράση αυτή είχε ως αντίκτυπο την αύξηση των εθνικών υποβολών στις προσκλήσεις του ERC από Έλληνες και Ελληνίδες Ακαδημαϊκούς και Ερευνητές/τριες.
Σημαντική ήταν και η συνεργασία με το U.S. National Endowment for the Humanities που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του τότε Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Δρ Χρίστου Δήμα και του ΕΣΕΤΕΚ και οδήγησε σε υπογραφή συμφώνου συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών το Σεπτέμβριο του 2024 και την προκήρυξη κοινής Δράσης.
Στα έτη λειτουργίας του Ιδρύματος έχουν ανακοινωθεί 28 Δράσεις συνολικού προϋπολογισμού περίπου 350 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτούνται 1.605 Υποτροφίες Υποψηφίων Διδακτόρων και
1.227 Ερευνητικά Έργα τα οποία αναμένεται να αυξηθούν το προσεχές διάστημα από τις δράσεις
που βρίσκονται υπό αξιολόγηση την περίοδο αυτή. Ο αντίκτυπος των έργων αυτών στην επιστήμη αλλά και στην κοινωνία είναι σημαντικός, όπως αποδεικνύεται από τους σχετικούς δείκτες. Είναι αξιοσημείωτο ότι έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο προηγούμενων δράσεων του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. βρίσκουν εφαρμογή σήμερα δίνοντας απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα σε όλα τα επιστημονικά πεδία. Σε αυτά ξεχωριστή θέση έχει και η ανάδειξη έργων στο χώρο των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών που για πρώτη φορά λαμβάνουν χρηματοδότηση σε εθνικό επίπεδο ενώ αξιοσημείωτο αντίκτυπο είχαν και οι δράσεις διασύνδεσης της επιστήμης με την κοινωνία.
Σημαντικό σημείο για την επίτευξη των στόχων του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. ήταν η ίδια τη στελέχωσή του, η οποία αυξήθηκε την τελευταία τετραετία, αλλά εξακολουθεί να μην περιλαμβάνει τακτικό προσωπικό, καθώς το Ίδρυμα δε λαμβάνει τακτικό προϋπολογισμό. Το Ίδρυμα στελεχώνεται από υψηλά καταρτισμένους εργαζόμενους που συμβάλλονται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, καθώς και με αποσπάσεις από άλλους φορείς του δημοσίου. Παράλληλα, ανέπτυξε και εμπλουτίζει διαρκώς τα πληροφοριακά του συστήματα έχοντας ήδη ένα σύστημα ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου πλήρως διασυνδεδεμένο μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων, αλλά και εξωτερικά, ηλεκτρονική λογιστική πύλη, εσωτερική πύλη, αλλά και την Διαδικτυακή Πύλη ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. στην οποία λαμβάνει χώρα η υποβολή και η παρακολούθηση των υποτροφιών και των ερευνητικών έργων, ένα περιβάλλον μοναδικά σχεδιασμό από το Ίδρυμα για τις ανάγκες του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. και των δικαιούχων του, το οποίο μάλιστα έχει τύχει ιδιαίτερης αναγνώρισης τόσο από τους τελικούς χρήστες, όσο και από άλλους εθνικούς φορείς, αλλά και κατά την αξιολόγηση του Ιδρύματος από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Επιπρόσθετα, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη και βελτιστοποίηση των διαδικασιών, με στόχο τη μείωση του χρόνου μεταξύ της υποβολής μιας αίτησης/πρότασης και της έναρξης της χρηματοδότησης.
Τέλος, το Ε.Σ. έχει υποβάλει προς την πολιτική ηγεσία προτάσεις για αλλαγές στον Ιδρυτικό Νόμο, τον Εσωτερικό Κανονισμό καθώς και την Κοινή Υπουργική Απόφαση περί αποζημίωσης των αξιολογητών/τριών και εμπειρογνωμόνων.
ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΝΕΑ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
