Η πρώτη διάλεξη του Τσίπρα στους φοιτητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ
Όλσα όσα ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας στην πρώτη του διάλεξη, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών CES του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Ο Αλέξης Τσίπρας, πρώην Πρωθυπουργός της Ελλάδας, πραγματοποίησε την πρώτη του διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, συζητώντας κρίσιμα ζητήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας, της στρατηγικής ασφάλειας, και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Στην ομιλία του, που πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών (CES), ο Τσίπρας αναφέρθηκε σε μια σειρά από θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.
Τέσσερις προτάσεις για τη δημοσιονομική αρχιτεκτονική της ΕΕ
Ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε τέσσερις κεντρικές προτάσεις για μια νέα δημοσιονομική αρχιτεκτονική της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων. Στην ομιλία του, υποστήριξε:
1. Αύξηση του ορίου χρέους των ευρωπαϊκών οικονομιών από το 60% στο 100%, προκειμένου να ενισχυθεί η δημοσιονομική ευχέρεια των κρατών-μελών.
2. Δημιουργία ενός Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών στην ΕΕ, το οποίο θα εκδίδει κοινό ευρωπαϊκό χρέος για επενδύσεις στην κοινωνική συνοχή, την ενέργεια, την άμυνα και τη πράσινη μετάβαση.
3. Αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου που θα προκύψει από την παραπάνω στρατηγική, προς όφελος όλης της ΕΕ και όχι μόνο των ισχυρών οικονομιών.
4. Αναθεώρηση της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας μέσω μιας νέας βιομηχανικής στρατηγικής και επενδύσεων στην έρευνα και καινοτομία.
Ο πρώην Πρωθυπουργός τόνισε πως η Ευρώπη χρειάζεται έναν ομοσπονδιακό δημοσιονομικό θεσμό, ο οποίος θα συνεισφέρει στην ενίσχυση των δημόσιων αγαθών και στην αποκατάσταση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων εντός της Ένωσης.
Ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης
Σε σχέση με τις στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, ο Τσίπρας επεσήμανε την ανάγκη για μια πιο αυτόνομη εξωτερική πολιτική που θα αποτρέπει τη Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα θα επιτρέπει τη διαπραγμάτευση και το διάλογο. Αναφερόμενος στην Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία, τόνισε την ανάγκη για μια ευρωπαϊκή προοπτική αυτών των χωρών, σε αντίθεση με την Νατοϊκή στρατηγική που είχε εφαρμοστεί τα προηγούμενα χρόνια.
Κριτική στην Τουρκία και το Ισραήλ
Ο Τσίπρας δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην κατάσταση στην Τουρκία, όπου ο δήμαρχος Ιμάμογλου φυλακίστηκε, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση ως απαράδεκτη και προειδοποιώντας ότι αυτή η πρακτική θα έχει συνέπειες για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Ταυτόχρονα, άσκησε κριτική στην ισραηλινή πολιτική απέναντι στην Παλαιστίνη, ζητώντας την άμεση ειρηνική λύση και τον τερματισμό των ισραηλινών επιθέσεων, με στόχο την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και την επανέναρξη των συνομιλιών για τη λύση των δύο κρατών.
Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς και της Μεταναστευτικής Κρίσης
Ο πρώην Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, η οποία συνδέεται με την αποτυχία των ευρωπαϊκών ηγεσιών να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών. Όπως σημείωσε, η Ευρώπη πρέπει να προστατεύσει το κράτος δικαίου και να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταναστευτικής πολιτικής, συνδυάζοντας την ανθρωπιστική προσέγγιση με την ασφάλεια.
Αναφερόμενος στην περίοδο της πρωθυπουργίας του, σημείωσε πως η Ελλάδα κατάφερε να αντιμετωπίσει τη μεταναστευτική κρίση με τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού που επέτρεψε τη μετεγκατάσταση προσφύγων στην υπόλοιπη Ευρώπη, αποφεύγοντας τις επαναπροωθήσεις στη θάλασσα.
Αναλυτικά όλα όσα υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας
- Πρώτον, προκειμένου να διατηρηθεί η αξιοπιστία της δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης, το δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να αναθεωρηθεί το συντομότερο δυνατόν, τουλάχιστον αυξάνοντας σημαντικά το όριο του χρέους για όλους, στο 100%.
Και αυτή η αναθεώρηση θα πρέπει να έρθει πριν από την εφαρμογή του γερμανικού προγράμματος, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την αξιοπιστία της Ευρώπης.
- Δεύτερον, ελπίζω ότι η νέα δημοσιονομική προσέγγιση της Γερμανίας θα αξιοποιηθεί προς όφελος της Ευρώπης στο σύνολό της, αντί να χρησιμοποιείται για την επιδότηση εγχώριων επιχειρήσεων, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Εάν ακολουυθηθεί μια τέτοια πορεία, οι χώρες με μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο θα αποκτήσουν δυσανάλογο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, επιδεινώνοντας τις οικονομικές αποκλίσεις στο εσωτερικό της Ένωσης.
- Τρίτον, το λέω εδώ και πολλά χρόνια: η Ευρώπη πρέπει να συμπληρώσει την κοινή νομισματική της πολιτική με ένα ομοσπονδιακό δημοσιονομικό θεσμό, ένα υπουργείο Οικονομικών, όπως ακριβώς κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, και κάθε άλλη επιτυχημένη νομισματική ένωση.
Και αυτό το ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί προκειμένου να εκδίδει κοινό ευρωπαϊκό χρέος, με στόχο τη χρηματοδότηση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης στον τομέα της ενέργειας και της άμυνας, τη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, την αποκατάσταση των υποδομών των δικτύων στην Ευρώπη που καταρρέουν, και το πιο σημαντικό – την αύξηση της κοινωνικής συνοχής και μείωση των ανισοτήτων μέσω επενδύσεων στο κοινωνικό κράτος και στην εκπαίδευση.
Δεν πιστεύω ότι η προστασία και η ενίσχυση των δημόσιων αγαθών της Ευρώπης πρέπει να έρθει μόνο λόγω της πανδημίας, ή τώρα, λόγω του γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού του προέδρου Τραμπ. Η έκδοση κοινού χρέους καθίσταται πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική και πολιτική βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
- Τέλος, πρέπει να αξιοποιήσουμε τα συμπεράσματα των εκθέσεων Letta και Draghi: η Ευρώπη χρειάζεται εμβάθυνση της εσωτερικής της αγοράς, μια νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική για τη διασφάλιση της στρατηγικής της αυτονομίας και γενναίες πρωτοβουλίες για την έρευνας και την ανάπτυξη
Από την άποψη αυτή, πιστεύω ότι το σχέδιο ReArm Europe στερείται οράματος για μια πραγματικά κοινή εξωτερική και αμυντική στρατηγική, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους εθνικούς πόρους και, ως εκ τούτου, υστερεί σε σχέση με τους στόχους που θέτουν οι δύο αυτές εκθέσεις. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν πρέπει να εφαρμοστεί σε βάρος του ταμείου συνοχής.
Νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας
Όσον αφορά στην Ουκρανία ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι «η Ευρώπη πρέπει να υποστηρίξει την ειρήνη με τους καλύτερους δυνατούς όρους για το Κίεβο, την ανάπτυξη διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης και την επιλογή των Ουκρανών για ένα ευρωπαϊκό μέλλον. Χρειαζόμαστε μια διαφορετική στρατηγική στην Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία από αυτή που είχαμε από το 2008 η οποία απέτυχε. Μια στρατηγική όπου υπάρχει δέσμευση όχι για μια ΝΑΤΟική αλλά για ευρωπαική προοπτική για τις χώρες αυτές».
Συμπληρωματικά υπογράμμισε ότι ειδικά μετά την κατάπαυση του πυρός, πρέπει να εργαστούμε για μια διαφορετική αρχιτεκτονική ασφάλειας που να περιλαμβάνει από τη μία εργαλεία αποτροπής της Ρωσίας που να μας προστατεύουν από παρεμβάσεις, από την άλλη την ανάπτυξη ενός πλαισίου διαλόγου.
Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή ηγεσία πρέπει να στείλει το μήνυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες ότι οι διατλαντικές σχέσεις μπορούν να αναπτυχθούν μόνο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, του σεβασμού των συνόρων και της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών.
Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την άνοδο της ακροδεξιάς
Η άνοδος της ακροδεξιάς όπως τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός στην διάλεξή του στο Harvard είναι άλλη μία σημαντική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Συνδέεται με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί και έχει συνέπειες για το μέλλον της Ευρώπης. «Τα τελευταία 15 χρόνια, η Δύση έχει βυθιστεί σε πολλαπλές κρίσεις που η ηγεσία της δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει. Αντί να αποδεχτούμε τα λάθη μας και να επιμείνουμε σε ένα πλαίσιο αρχών για την επίλυσή τους,
– Τα συντηρητικά κόμματα υιοθέτησαν ρητορική και πολιτικές από την άκρα δεξιά, για να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα και να διατηρήσουν τους ψηφοφόρους τους.
– Κεντροαριστερά κόμματα έχουν αποκτήσει ελιτίστικα χαρακτηριστικά, έχοντας αποκοπεί από τις οικονομικές ανάγκες και τη γλώσσα της εργατικής και της μεσαίας τάξης.
Ενώ πολλά από τα κόμματα της Αριστεράς έχουν απορροφηθεί από δογματισμούς και μικροπολιτική».
Παράλληλα υπογράμμισε την ανάγκη την προώθηση μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς.
«Αρνηθήκαμε να κάνουμε επαναπροωθήσεις στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, δώσαμε σκληρή μάχη για μια συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, όπου οι μετανάστες που δεν λάμβαναν άσυλο θα επιστρέφονταν στην Τουρκία. Και μαζί με την ΕΕ δημιουργήσαμε ένα σύστημα όπου πάνω από 25.000 πρόσφυγες μετεγκαταστάθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Συνδυάσαμε την ανθρωπιστική προσέγγιση με μια προσέγγιση βασισμένη στην ασφάλεια», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας αναφερόμενος στην κρίσιμη περίοδο της πρωθυπουργίας του όταν η Ελλάδα μεσούσης της οικονομικής κρίσης έπρεπε να αντιμετωπίσει και την μεταναστευτική κρίση. Σήμερα όμως συντηρητικές κυβερνήσεις έχουν επικεντρωθεί πολύ περισσότερο στις επαναπροωθήσεις παρά στην εξεύρεση των κατάλληλων ευρωπαϊκών μηχανισμών για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, υπογράμμισε.
Ως επίσης σημαντικό ζήτημα για την άνοδο της ακροδεξιάς ανέδειξε το γεγονός ότι «οι κυρίαρχες δυνάμεις δεν αγωνίστηκαν για να προστατεύσουν το κράτος δικαίου στην Ευρώπη».
Σημείωσε ότι «Σε πολλές περιπτώσεις, έχουν κάνει κατάχρηση της πανδημίας καθώς και κακόβουλου λογισμικού για να ενισχύσουν τη δύναμή τους. Με αυτόν τον τρόπο άφησαν χώρο στην ακροδεξιά να ενισχυθεί σε αυτήν τη συζήτηση παρουσιάζοντας τα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, ως άχρηστα βαρίδια ή προπαγάνδα της Αριστεράς».
Eιρήνη στην Παλαιστίνη με τερματισμό των ισραηλινών επιχειρήσεων
Αναφερόμενος στις μέτωπο των εξελίξεων στην Μέση Ανατολή ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε μεταξύ άλλων την Ευρώπη να σταθεί επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων σε σχέση με το Ισραήλ και την ανάγκη για ειρήνη στην Παλαιστίνη, με τον τερματισμό των ισραηλινών επιχειρήσεων που έχουν οδηγήσει σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους αμάχων, την άμεση παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους και την επανέναρξη των συνομιλιών για δύο κράτη στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Μήνυμα στην Άγκυρα ότι η στάση της θα έχει συνέπειες
Τέλος, σχολιάζοντας τις πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε: «Χρειαζόμαστε ένα σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα στον Δήμαρχο Ιμάμογλου είναι απαράδεκτο και θα έχει συνέπειες.
Δεν μπορούμε να πείσουμε κανέναν, ειδικά στον Παγκόσμιο Νότο, για τις αρχές μας, αν έχουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά».