Το Σχέδιο με τις επιδιωκόμενες αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της Κύπρου
Τα «Φοιτητικά Νέα» σας ενημερώνουν πως το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) της Κύπρου, προχωρά σε σημαντικές αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου, ποιοτικού και διεθνούς επιπέδου εκπαιδευτικού συστήματος. Μέσα από το «Στρατηγικό Προσχέδιο για Βελτίωση και Αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο», το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, η Κύπρος επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της ως ακαδημαϊκό και ερευνητικό κέντρο της περιοχής. Το προσχέδιο εστιάζει στην αναβάθμιση της ποιότητας, τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, τη διεθνοποίηση και την παροχή κινήτρων για ξένους φοιτητές, στοχεύοντας σε μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις.
Η διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 19 Νοεμβρίου 2024, και το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου προσκαλεί όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς και άτομα να υποβάλουν σχόλια και προτάσεις, καθώς και να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για τη συμμετοχή σε δράσεις που αφορούν το σχέδιο. Το στρατηγικό προσχέδιο οργανώνεται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες: την αναβάθμιση της ποιότητας, τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας, τη διεθνοποίηση, και την παροχή κινήτρων για ξένους φοιτητές. Ας δούμε πιο αναλυτικά τους στόχους και τις επιδιωκόμενες αλλαγές για κάθε άξονα.
Οι επιδιωκόμενες αλλαγές
O στρατηγικός σχεδιασμός για τη βελτίωση και αναβάθμιση της ΑΕ, εδράζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες: (1) αναβάθμιση της ποιότητας της ΑΕ, (2) διασύνδεση της ΑΕ με την αγορά εργασίας, (3) διεθνοποίηση της ΑΕ και (4) προσφορά κινήτρων (υποτροφίες/εργοδότηση) σε ξένους φοιτητές/ φοιτήτριες. Οι άξονες αυτοί αναλύονται πιο κάτω, με έμφαση στις επιδιωκόμενες αλλαγές ανά άξονα.
1. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ – ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΑΕ
Η προσήλωση στην αριστεία μέσω της διασφάλισης και της συνεχούς αναβάθμισης της ποιότητας της προσφερόμενης ΑΕ αποτελεί διαχρονικό στόχο του ΥΠΑΝ, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο επιδιωκόμενος στρατηγικός στόχος για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της ΑΕ της χώρας μας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο ρόλος του Φορέα ΔΙΠΑΕ κρίνεται καταλυτικός για την ελεγχόμενη ανάπτυξη της ΑΕ στη βάση αυστηρών κριτηρίων σε ό,τι αφορά στην ίδρυση Πανεπιστημιακών Σχολών, καθώς επίσης και στη θέσπιση κριτηρίων για την αξιολόγηση των Προγραμμάτων Σπουδών που προσφέρονται.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
1.1. Δημόσια Πανεπιστήμια
• Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων μελέτης του Υπουργείου Οικονομικών και σύσταση Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας για υποβολή πρότασης για τον εξορθολογισμό του προϋπολογισμού των Δημόσιων Πανεπιστημίων:
- Στρατηγικές προτεραιότητες και διασύνδεσή τους με το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης
- Ανάλυση των οικονομικών δεδομένων - κοστολόγηση προγραμμάτων σπουδών
- Εξέταση συνεργασιών και αξιοποίηση συνεργειών (επικαλύψεις προγραμμάτων)
- Προώθηση νομοθεσίας για ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών
1.2. Ιδιωτικά Πανεπιστήμια
- Επικαιροποίηση του περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμου του 2015, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών
- Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός του περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (Ίδρυση, Λειτουργία, και Έλεγχος) Νόμου του 2005 (Ν. 109(I)/2005), ως ακολούθως (ενδεικτικά):
- Επικαιροποίηση του Νόμου όσον αφορά στην ορολογία (π.χ. Ανώτερη αντί Ανώτατη)
- Εισαγωγή πρόνοιας για υποχρεωτική ανέγερση/ενοικίαση φοιτητικών εστιών ως προϋπόθεση ίδρυσης νέου πανεπιστημίου και καθορισμός μέγιστου ποσού ενοικίασης βάσει κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων. Για τα υφιστάμενα Πανεπιστήμια να δοθεί μεταβατική περίοδος για δημιουργία φοιτητικών εστιών.
- Τροποποίηση Νόμου, ώστε να καθοριστεί ποιος επιθεωρεί τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
- Τροποποίηση του άρθρου 44, ώστε να προνοείται δυνατότητα εκπόνησης κανονισμών για περισσότερα θέματα (π.χ. κτηριακές υποδομές Ιδιωτικών Πανεπιστημίων).
- Εισαγωγή πρόνοιας ή τροποποίηση υφιστάμενου άρθρου για ρύθμιση της περίπτωσης αλλαγής του ιδιοκτήτη Πανεπιστημίου.
- Εισαγωγή πρόνοιας ή τροποποίηση υφιστάμενου άρθρου για την περίπτωση εκκαθάρισης της ιδιοκτήτριας εταιρείας του Πανεπιστημίου (διασφάλιση δικαιωμάτων υφιστάμενων φοιτητών/ριών).
- Εισαγωγή πρόνοιας που να καθορίζει κριτήρια για την αποδοχή ή απόρριψη μιας επωνυμίας του Ιδιωτικού Πανεπιστημίου.
- Λεπτομερέστερη θεσμοθέτηση θεμάτων που αφορούν στη σύνθεση και λειτουργία των Οργάνων του Πανεπιστημίου (Μέρος Τέταρτο Νόμου).
- Ζήτημα ανεξέλεγκτης διεύρυνσης της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Κύπρο λαμβάνοντας υπόψη το μικρό μέγεθος της Κύπρου. Καθορισμός κριτηρίων, συμπεριλαμβάνοντας ελέγχους καθώς και αύξηση του αριθμού φοιτητών/ριών.
- Ιατρική εκπαίδευση στην Κύπρο - Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην ιατρική πανεπιστημιακή εκπαίδευση επιπρόσθετα του νομοσχεδίου που προωθεί το Υπουργείο Υγείας για τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Περιορισμός ανεξέλεγκτης Ίδρυσης Ιατρικών Σχολών.
1.3. Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
- Αυστηροποίηση ελέγχων ΙΣΤΕ
- Προειδοποίηση και αναστολή λειτουργίας ΙΣΤΕ
- Κατά περίπτωση αλλαγή του πλαφόν ξένων φοιτητών/ριών βάσει των αποτελεσμάτων των ελέγχων και στη βάση αποφάσεων του Υ.Σ.
2. ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΑΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η διασύνδεση της ΑΕ με την αγορά εργασίας κρίνεται ως εξόχως σημαντική για την εξασφάλιση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων. Για τον σκοπό αυτό, το ΥΠΑΝ υλοποιεί το Έργο «Αντιμετώπιση αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας», με το οποίο επιδιώκεται, μέσω επιστημονικών ερευνών, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων σε διαχρονική βάση τόσο από αποφοίτους/απόφοιτες όσο και από εκπροσώπους των εργοδοτών, για τον σχεδιασμό και λήψη πολιτικών αποφάσεων που να αποσκοπούν:
- στη μείωση της αναντιστοιχίας που παρατηρείται ανάμεσα στις δεξιότητες και τα ακαδημαϊκά προσόντα που αποκτούνται στην ΑΕ σε σχέση με αυτά που απαιτούνται στον χώρο εργασίας,
- στη βελτίωση της διασύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας σε εθνικό επίπεδο και
- στην αναθεώρηση υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών και την υιοθέτηση νέων προγραμμάτων σπουδών, στη βάση επιστημονικών, ερευνητικών τεκμηρίων και μακροχρόνιων προβλέψεων για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
2.1. Διαμόρφωση πολιτικής ως προς τις κατευθύνσεις των προγραμμάτων σπουδών με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών από ΥΠΑΝ και των σχετικών προβλέψεων των μελετών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ):
2.1.1. Ενεργοποίηση Διυπουργικής Επιτροπής για το θέμα της διασύνδεσης της ΑΕ με την αγορά εργασίας. Μελέτη εισηγήσεων και κατάθεση Πρότασης στο Υπουργικό Συμβούλιο.
2.1.2. Καταγραφή συμπερασμάτων που αφορούν στα αποτελέσματα του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Παρακολούθησης Αποφοίτων και της αντίστοιχης ευρωπαϊκής έρευνας EuroGraduate.
2.1.3. Ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών (Employers’ Skill Survey), σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα.
2.1.4. Συγκρότηση Τεχνικής Επιτροπής Εργασίας στην οποία να μετέχουν τεχνοκράτες από τα Υπουργεία Παιδείας, Εργασίας, Εμπορίου και την Προεδρία, για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των ερευνών και της υφιστάμενης κατάστασης και κατάθεση προτάσεων προς τη Διυπουργική Επιτροπή.
2.2. Θεσμοθέτηση συνεργασίας Πανεπιστημίων με ιδιωτικό τομέα
2.3. Θεσμοθέτηση πλαισίου για αξιολόγηση, πιστοποίηση και προσφορά Μικροδιαπιστευτηρίων (Microcredentials), με σκοπό την επανακατάρτιση (reskilling) και αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) που απαιτούνται από την αγορά εργασίας.
3. ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΕ
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την καθιέρωση της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου ΑΕ και έρευνας. Προς αυτό τον στόχο, το ΥΠΑΝ προωθεί συγκεκριμένες στρατηγικές και δράσεις για την προβολή της ΑΕ της Κύπρου στο εξωτερικό.
Η καθιέρωση της Κύπρου ως Διεθνούς Κέντρου ΑΕ και Έρευνας είναι ένας φιλόδοξος στόχος που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από την κυβέρνηση, τα ΙΑΕ και τον ιδιωτικό τομέα. Με την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης, την ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών, την παροχή κινήτρων και την ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών, η Κύπρος μπορεί να προσελκύσει ταλαντούχους/ες ακαδημαϊκούς και ποιοτικούς/ές φοιτητές/φοιτήτριες από όλον τον κόσμο.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
3.1. Διεθνοποίηση/branding που αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία
3.1.1. Συζήτηση με Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και το Υπουργείο Οικονομικών
3.1.2. Προκήρυξη διαγωνισμού
3.1.3. Έναρξη εκστρατείας
3.2. Διασύνδεση του branding με την ΑΕ
3.2.1. Καθορισμός τελικού «προϊόντος»
3.2.2.Ετοιμασία πρότασης για τη διασύνδεση της διεθνοποίησης της ΑΕ με βάση τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί
3.3. Δημιουργία Δείκτη Κυπριακών Πανεπιστημίων
3.4. Διεξαγωγή έρευνας ικανοποίησης φοιτητών/ριών
4. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ (ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ/ΕΡΓΟΔΟΤΗΣΗ) ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ/ΕΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ/ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ
Η προσφορά κινήτρων και υποτροφιών σε ξένους/ες φοιτητές/φοιτήτριες αποτελεί σημαντικό μέτρο για την προσέλκυση ταλαντούχων νέων από όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό το ΥΠΑΝ σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών προωθεί συγκεκριμένο πλάνο για καθορισμό χωρών-στόχων, καθορισμό διαδικασιών και κριτηρίων αναφορικά με την προσφορά υποτροφιών και την εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων.
Επιδιωκόμενη αλλαγή
4.1. Παραχώρηση Ειδικών Υποτροφιών
- Ορισμός κριτηρίων για επιλογή χωρών-στόχων
- Διαβούλευση με τα εμπλεκόμενα υπουργεία
- Καθορισμός διαδικασιών ως προς την προσφορά υποτροφιών σε φοιτητές/φοιτήτριες από χώρες- στόχους
- Εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων
- Ετοιμασία Πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο
Το Στρατηγικό Προσχέδιο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και σκοπός του είναι η διαμόρφωση ενός ποιοτικού και σύγχρονου συστήματος Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο που θα συμβάλει αφενός στη διάπλαση εγγράμματων πολιτών, με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ικανών να συμβάλουν δημιουργικά στην ανάπτυξη της κοινωνίας, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος και αφετέρου στην καθιέρωση της Κύπρου ως περιφερειακού ακαδημαϊκού και ερευνητικού κέντρου λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Παρακάτω τα «Φοιτητικά Νέα» σας παρουσιάζουν όλα όσα ορίζει το προσχέδιο όπως τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Το πιο κάτω Προσχέδιο τίθεται σε Δημόσια Διαβούλευση στη διαδικτυακή πλατφόρμα δημόσιας διαβούλευσης, η-Διαβούλευση (www.e-consultation.gov.cy) και προσκαλούνται όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς/φυσικά πρόσωπα, να υποβάλουν τα σχόλια/εισηγήσεις τους ή την πρόθεσή τους να συμβάλουν ως Εταίροι/Συμμετέχοντες σε συγκεκριμένες δράσεις/δραστηριότητες, το αργότερο μέχρι τις 19 Νοεμβρίου 2024 χρησιμοποιώντας την ηλεκτρονική πλατφόρμα «η-Διαβούλευση».
Όλο το Στρατηγικό Προσχέδιο για Βελτίωση και Αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο
Η Ανώτερη Εκπαίδευση (ΑΕ) στην Κύπρο έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας έναν από τους βασικούς πυλώνες της κοινωνίας και της οικονομίας της χώρας. Πρώτη σημαντική εξέλιξη στην ΑΕ της Κύπρου υπήρξε η ίδρυση του Πανεπιστημίου Κύπρου το 1989, του πρώτου δημόσιου πανεπιστημίου της χώρας, το οποίο έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη της ΑΕ. Η πανεπιστημιακή κοινότητα επεκτάθηκε το 2006 με την ίδρυση του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο αποτελεί το μοναδικό ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας που επικεντρώνεται αποκλειστικά στην παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Έναν χρόνο αργότερα, το 2007, εγκαινιάστηκε η λειτουργία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, με προσανατολισμό την εφαρμοσμένη έρευνα, δίνοντας μιαν άλλη διάσταση στην ΑΕ του τόπου. Επιπρόσθετα, το 2007 δόθηκε αρχική άδεια λειτουργίας σε τρία Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, τα οποία μετεξελίχθηκαν από Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ), ήτοι το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Frederick και το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Σημαντική εξέλιξη στον τομέα της ΑΕ προς επίτευξη του στόχου που τέθηκε από το κράτος με την ανάληψη της Προεδρίας τον Μάτη του 2023 για παροχή ποιοτικής ΑΕ και καθιέρωση της Κύπρου ως περιφερειακού εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου, υπήρξε η ένταξη της χώρας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) το 2001. Ως μέλος του ΕΧΑΕ η Κυπριακή Δημοκρατία εφαρμόζει την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ανάπτυξη και τη μετεξέλιξη της ΑΕ σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, υιοθετώντας σημαντικές πολιτικές και πρωτοβουλίες, όπως η Διαδικασία της Μπολόνια. Κυριότεροι στόχοι της διαδικασίας αυτής είναι η επίτευξη της διαφάνειας στο εκπαιδευτικό σύστημα ΑΕ, με την εισαγωγή των Ευρωπαϊκών Μεταφερόμενων Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), την προώθηση της κινητικότητας φοιτητών/ριών, ακαδημαϊκών, καθώς και ερευνητών/ριών, καθώς και τη διασφάλιση - πιστοποίηση της ποιότητας της προσφερόμενης ΑΕ.
Παράλληλα, η Κύπρος έχει αναπτύξει ισχυρές διεθνείς συνεργασίες με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα σε όλον τον κόσμο, μέσω της σύναψης διμερών συμφωνιών για αμοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών, καθώς και μέσω της υπογραφής Μνημονίων Συναντίληψης σε θέματα ΑΕ και Έρευνας. Οι συνεργασίες αυτές αφενός ενισχύουν την ποιότητα της εκπαίδευσης και της έρευνας, αφετέρου συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου, για τη διεθνοποίηση της ΑΕ της Κύπρου και την καθιέρωση της χώρας μας ως διεθνούς κέντρου ΑΕ και έρευνας. Επιπρόσθετα, η συμμετοχή της Κύπρου σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, όπως το Erasmus+ και το Horizon Europe, συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας των κυπριακών πανεπιστημίων, εφόσον μέσω των προγραμμάτων αυτών ενισχύεται η κινητικότητα φοιτητών/ριών, ερευνητών/ριών και ακαδημαϊκών, ενώ παράλληλα ενδυναμώνεται η διασυνοριακή συνεργασία σε θέματα ΑΕ.
Σημαντική εξέλιξη για τη διασφάλιση της ποιότητας της ΑΕ της Κύπρου αποτέλεσε η ίδρυση, το 2015, του Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτερη Εκπαίδευση (ΔΙΠΑΕ). Ο Φορέας είναι η αρμόδια ανεξάρτητη αρχή, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση των επιπέδων ποιότητας και την υποστήριξη των διαδικασιών που προνοούνται από τη σχετική νομοθεσία και τις αρχές της δημιουργίας του Ευρωπαϊκού Χώρου ΑΕ, για τη συνεχή βελτίωση και αναβάθμιση των Ιδρυμάτων ΑΕ (ΙΑΕ) της Κύπρου και των προγραμμάτων σπουδών τους, με σκοπό τη συμμόρφωσή τους με τα Ευρωπαϊκά Κριτήρια και Δείκτες Ποιότητας (ESG) και την ευρωπαϊκή πολιτική για την κινητικότητα και την αμοιβαία αναγνώριση ακαδημαϊκών προσόντων. Επιδιώκει, επίσης, την προώθηση κουλτούρας ποιότητας στα ΙΑΕ της Κύπρου.
Το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) έχει αναλάβει ουσιαστικό και ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη της πολιτικής για την ΑΕ της Κύπρου, μέσω του καταρτισμού Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης και σε συνεργασία με τα Υπουργεία Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας κ.ά., με τρεις βασικές στρατηγικές επιδιώξεις, οι οποίες αναλύονται στη συνέχεια.
Η συνεχής αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός της ΑΕ της Κύπρου, ώστε η χώρα να καταστεί περιφερειακό ακαδημαϊκό και ερευνητικό κέντρο, μέσω της εφαρμογής πολιτικής που να διέπεται από τις αξίες της ακαδημαϊκής αριστείας και ποιότητας, της καινοτομίας, της ισότητας και συμμετοχικότητας, με στόχο τη διά βίου ισορροπημένη και ολόπλευρη ανάπτυξη των πολιτών, ώστε να είναι ικανοί να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της ενεργού πολιτότητας και στην ανάπτυξη της οικονομίας της γνώσης.
H διαμόρφωση ενός ποιοτικού και σύγχρονου συστήματος ΑΕ στην Κύπρο που θα συμβάλει αφενός στη διάπλαση εγγράμματων πολιτών, με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ικανών να συμβάλουν δημιουργικά στην ανάπτυξη της κοινωνίας, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος και αφετέρου
- Ποιότητα και αριστεία: Προώθηση υψηλών προτύπων στη διδασκαλία και την έρευνα, με έμφαση στη διασφάλιση της ποιότητας και τη συνεχή βελτίωση των ΙΑΕ.
- Διά βίου μάθηση: Ενθάρρυνση κουλτούρας διά βίου μάθησης, όπου τα άτομα μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσουν δεξιότητες και γνώσεις καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους, προσαρμοζόμενα στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας.
- Διεθνής συνεργασία: Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής, διευκόλυνση της κινητικότητας των φοιτητών/ριών και του προσωπικού και προώθηση κοινών ερευνητικών πρωτοβουλιών.
- Καινοτομία και έρευνα: Στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας ως ακρογωνιαίου λίθου της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου.
- Βιωσιμότητα: Ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών στα ΙΑΕ, προετοιμάζοντας τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες να αντιμετωπίσουν παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή.
- Λογοδοσία: Έμφαση στη λήψη αποφάσεων βασισμένων σε ερευνητικά δεδομένα, επιδιώκοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.
- Ενεργός πολιτότητα: Ενδυνάμωση της συμμετοχής των εκπαιδευομένων στην κοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορική και πολιτισμική μας ταυτότητα.
- Συμμετοχικότητα και προσβασιμότητα: Διασφάλιση ότι η ΑΕ είναι προσβάσιμη σε όλους/ες, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο, με έμφαση στη μείωση των εμποδίων πρόσβασης στην ΑΕ για τις ευάλωτες ομάδες.
Στην Κύπρο λειτουργούν σήμερα συνολικά 12 Πανεπιστήμια, τρία δημόσια και εννέα ιδιωτικά:
Δημόσια Πανεπιστήμια | Ιδιωτικά Πανεπιστήμια |
Πανεπιστήμιο Κύπρου | Πανεπιστήμιο Λευκωσίας |
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου | Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου |
Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου | Πανεπιστήμιο Frederick |
| Πανεπιστήμιο UCLan Cyprus |
| Philips University |
| American University of Cyprus |
| Πανεπιστήμιο Λεμεσού |
| American University of Beirut – Mediterraneo |
Τα κυπριακά πανεπιστήμια από την έναρξη της λειτουργίας τους συνεχίζουν να προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων σπουδών σε διάφορους τομείς, από τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες μέχρι τις θετικές και εφαρμοσμένες επιστήμες, αναβαθμίζοντας συνεχώς τα προσφερόμενα προγράμματα στη βάση των αναγκών της αγοράς εργασίας, αλλά και των σύγχρονων τάσεων σε θέματα ΑΕ στο διεθνές συγκείμενο.
Στο πλαίσιο της συνεχούς ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού, τα κυπριακά πανεπιστήμια έχουν δημιουργήσει ισχυρές συνεργασίες με διεθνή πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, λαμβάνοντας μέρος σε πολυάριθμα ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν, επίσης, αναπτύξει σημαντικές συνεργασίες με τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας, ενώ προσφέρουν τη δυνατότητα σε φοιτητές/φοιτήτριες από όλον τον κόσμο να αποκτήσουν πτυχία από τα κυπριακά Πανεπιστήμια, αφού προσφέρουν τόσο συμβατικά όσο και εξ αποστάσεως προγράμματα σπουδών.
Τα τρία Δημόσια Πανεπιστήμια της Κύπρου, καθώς και τέσσερα από τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, ήτοι το Πανεπιστήμιο Frederick, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, έχουν επιτύχει την ένταξή τους στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων, μία εμβληματική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταξη στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων προσδίδει νέα δυναμική στα κυπριακά Πανεπιστήμια με σημαντική αύξηση των πόρων τους, ενίσχυση της κινητικότητας των φοιτητών/ριών, ερευνητών/ριών και ακαδημαϊκών τους και ευκαιρία προώθησης περαιτέρω διασυνοριακών συνεργασιών. Παράλληλα, η ένταξη μεγάλης μερίδας των κυπριακών πανεπιστημίων στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο κατάρτισης του ακαδημαϊκού προσωπικού, το υψηλό επίπεδο των εγκαταστάσεων και του εργαστηριακού εξοπλισμού, τη διάθεση των κυπριακών πανεπιστημίων για εξωστρέφεια και ενίσχυση των διασυνοριακών συνεργασιών και κυρίως την στοχοπροσήλωση στην αριστεία και την προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης.
Πέραν των Δημόσιων και Ιδιωτικών Πανεπιστημίων, στην Κύπρο λειτουργούν επιπρόσθετα πέντε Δημόσιες και πέραν των 40 Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Όσον αφορά στις ΙΣΤΕ, αυτές υπόκεινται στην εποπτεία του ΥΠΑΝ για θέματα εγγραφής τους στο Μητρώο του ΥΠΑΝ και σε θέματα επιθεώρησης, όπως αυτά προνοούνται στους περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμων του 1996 έως το 2019. Οι ΙΣΤΕ προσφέρουν προγράμματα σπουδών σε πιο εξειδικευμένους τομείς, όπως η τουριστική βιομηχανία, η ναυτιλία, η πληροφορική και οι τέχνες, ενώ διαδραματίζουν και έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας, προσφέροντας προγράμματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με τις απαιτήσεις των εργοδοτών.
Η ΑΕ στην Κύπρο βρίσκεται σε μια φάση δυναμικής ανάπτυξης και εξέλιξης. Τα Δημόσια και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, καθώς και οι Δημόσιες και Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων σπουδών και ευκαιριών συνεργασίας με πανεπιστήμια του εξωτερικού. Η στρατηγική του ΥΠΑΝ επικεντρώνεται στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, τη διασύνδεση της ΑΕ με την αγορά εργασίας, τη διεθνοποίηση και την προσέλκυση διεθνών φοιτητών/ριών. Με την αύξηση του αριθμού των φοιτητών/ριών και την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων σπουδών, η Κύπρος αναδεικνύεται ως ένας σημαντικός εκπαιδευτικός κόμβος στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Η συμμετοχή των κυπριακών πανεπιστημίων σε ερευνητικά και ακαδημαϊκά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενισχύει την ερευνητική τους δραστηριότητα και την ακαδημαϊκή τους φήμη, καθιστώντας την Κύπρο έναν ελκυστικό προορισμό για σπουδές και έρευνα.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙ∆ΙΩΞΕΙΣ
Οι στρατηγικές επιδιώξεις για βελτίωση και αναβάθμιση της ΑΕ στην Κύπρο, καθορίζονται ως ακολούθως:
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ 1. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΕ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός της ΑΕ της Κύπρου αποτελεί βασικό στρατηγικό στόχο και προς αυτή την κατεύθυνση καταγράφονται σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την ένταξη της Κύπρου στον Ευρωπαϊκό Χώρο ΑΕ (ΕΧΑΕ) το 2001. Ως μέλος του ΕΧΑΕ, η Κυπριακή Δημοκρατία εφαρμόζει την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την ανάπτυξη και μετεξέλιξη της ΑΕ σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, υιοθετώντας σημαντικές πολιτικές, όπως τα Εργαλεία της Διαδικασίας της Μπολόνια, ήτοι το Σύστημα Ευρωπαϊκών Μεταφερόμενων Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF) και το μοντέλο τριών κύκλων εκπαίδευσης (Επίπεδο 6 – Πτυχίο, Επίπεδο 7 – Μεταπτυχιακό, Επίπεδο 8 – Διδακτορικό), καθώς και την Ευρωπαϊκή Προσέγγιση για τη Διασφάλιση της Ποιότητας των Κοινών Προγραμμάτων Σπουδών. Ταυτόχρονα, συμμετέχει σε εμβληματικές πρωτοβουλίες όπως τα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικοί πυλώνες ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της ΑΕ της Κύπρου βάσει και της κυβερνητικής πολιτικής, εστιάζονται στα πιο κάτω:
1. Σχεδιασμός πολιτικών και λήψη αποφάσεων για την ΑΕ στη βάση ερευνητικών και επιστημονικά τεκμηριωμένων δεδομένων
2. Εκσυγχρονισμός/αναβάθμιση της ποιότητας της ΑΕ, μέσω:
2.1. Εκσυγχρονισμού/τροποποίησης του νομοθετικού πλαισίου για θέματα ΑΕ, ως ακολούθως:
2.1.1. Θέσπιση νομοθεσίας για προσφορά αγγλόφωνων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στα Δημόσια Πανεπιστήμια
2.1.2. Αναθεώρηση της νομοθεσίας του Φορέα ΔΙΠΑΕ
2.1.3. Αναθεώρηση της νομοθεσίας των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων
2.2. Εκσυγχρονισμού των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης στην ΑΕ
2.3. Ενίσχυσης της κοινωνικής διάστασης στην ΑΕ της Κύπρου, ώστε να συμβάλει στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο
2.4. Προώθηση της ψηφιακής μεταρρύθμισης μέσω της ψηφιοποίησης της ΑΕ της Κύπρου
3. Προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.
4. Προώθηση των Ευρωπαϊκών Δικτύων Πανεπιστημίων για ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας σε θέματα ΑΕ και έρευνας, της προσφοράς κοινών προγραμμάτων σπουδών και της ενίσχυσης της κινητικότητας φοιτητών/ριών, ακαδημαϊκών και ερευνητών/ριών
5. Εξορθολογισμός χρηματοδότησης των δημόσιων Πανεπιστημίων
Σημειώνεται ότι η προσήλωση στην αναβάθμιση της ποιότητας της ΑΕ, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στα ΙΑΕ της Κύπρου, την αναβάθμιση και δημιουργία ερευνητικών κέντρων και την παροχή χρηματοδότησης για ερευνητικά προγράμματα, αφενός θα ενισχύσει την ακαδημαϊκή αριστεία και αφετέρου θα προσελκύσει κορυφαίους επιστήμονες και ερευνητές/ ερευνήτριες.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ 2. ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΑΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Βασικός στρατηγικός στόχος του ΥΠΑΝ είναι η βελτίωση της διασύνδεσης της ΑΕ της Κύπρου με την αγορά εργασίας, για την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας σε προσφορά και ζήτηση δεξιοτήτων και προσόντων (skills mismatch). Η οικονομική ανάπτυξη και η καινοτομία κάθε χώρας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις γνώσεις και δεξιότητες του πληθυσμού της. Επομένως, η ΑΕ καλείται να εξοπλίσει τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες με τις γνώσεις και δεξιότητες που θα συμβάλουν στην προσωπική τους ανάπτυξη, αλλά και στην απασχόλησή τους στην αγορά εργασίας, καθώς και με οριζόντιες δεξιότητες, έτσι ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του κόσμου της εργασίας. Η αναθεώρηση υφιστάμενων Προγραμμάτων Σπουδών ΑΕ, ο σχεδιασμός και η προσφορά νέων Προγραμμάτων Σπουδών, καθώς και πιο ευέλικτων μορφών Προγραμμάτων (όπως π.χ. μικροδιαπιστευτήρια - micro-credentials από τα ΙΑΕ, προγράμματα διά βίου μάθησης) θα συμβάλει στο να αποκτήσουν οι απόφοιτοι/ες τις γνώσεις και δεξιότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση και για πρώτη φορά στην Κύπρο, το ΥΠΑΝ έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων, με παράλληλη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων Eurograduate και την ανάπτυξη Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών. Το ερευνητικό αυτό έργο, με τίτλο «Ανάπτυξη Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων και Σχεδιασμός και Υλοποίηση Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών» αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου έργου με τίτλο «Αντιμετώπιση αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας», το οποίο χρηματοδοτείται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και περιλαμβάνει:
- την ανάπτυξη Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων, ο οποίος θα συλλέγει δεδομένα σε ετήσια βάση από δύο ομάδες αποφοίτων (ένα έτος και πέντε έτη μετά την αποφοίτησή τους) από προγράμματα σπουδών επιπέδου 5, 6 και 7 στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων των ΙΑΕ της Κύπρου,
- τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων Eurograduate, η οποία δίνει τη δυνατότητα συλλογής συγκρίσιμων δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με τις εμπειρίες των αποφοίτων από τη φοίτησή τους στην ΑΕ και του αντίκτυπου των εμπειριών αυτών στην επαγγελματική τους ζωή και στη ζωή τους ως ευρωπαίοι πολίτες και
- τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη υποδομής και την υλοποίηση μίας διαχρονικής Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών, η οποία θα συλλέγει δεδομένα από τους/τις εργοδότες/ριες από όλους τους τομείς της κυπριακής οικονομίας σχετικά με τις υφιστάμενες, αλλά και μελλοντικές ανάγκες σε δεξιότητες και προσόντα, τις τυχόν ελλείψεις δεξιοτήτων που παρατηρούν οι εργοδότες/ριες στο εργατικό τους δυναμικό και την παρεχόμενη κατάρτιση που προσφέρουν στο εργατικό δυναμικό τους.
Τα αποτελέσματα των πιο πάνω ερευνών θα συμβάλουν: (α) στην αναθεώρηση του περιεχομένου και της υλοποίησης υφιστάμενων Προγραμμάτων Σπουδών ΑΕ, καθώς και στον σχεδιασμό νέων ευέλικτων προγραμμάτων (π.χ. μικροδιαπιστευτήρια) με σκοπό την επανακατάρτιση (reskilling) και αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) που απαιτούνται από την αγορά εργασίας, (β) στην αναθεώρηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων της Μέσης Εκπαίδευσης (Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης), καθώς και στην αποτελεσματικότερη παροχή επαγγελματικής/εκπαιδευτικής συμβουλευτικής, και (γ) στον σχεδιασμό και προσφορά νέων προγραμμάτων διά βίου μάθησης και άλλων δράσεων.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ 3. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΑΕ
Η διεθνοποίηση της ΑΕ είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΙΑΕ σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο και την καθιέρωσης της χώρας ως διεθνούς κέντρου ΑΕ. Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΑΝ, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών, προωθεί συγκεκριμένο πλάνο για την εμπορική ταυτότητα (branding) της ΑΕ της Κύπρου και της προβολής/προώθησης του τελικού «προϊόντος» με αποδέκτες συγκεκριμένες χώρες-στόχους για την προσέλκυση ποιοτικών φοιτητών/ριών.
Επιπρόσθετα, προς την κατεύθυνση αυτή, υλοποιείται διαχρονικά αριθμός δράσεων, όπως η υπογραφή διμερών Συμφωνιών και Μνημονίων Συναντίληψης σε θέματα ΑΕ και έρευνας με τρίτες χώρες, η ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών των ΙΑΕ της Κύπρου με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού, η συμμετοχή σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα και ανταλλαγές φοιτητών/ριών και ακαδημαϊκών, καθώς, επίσης, και η συμμετοχή της ΔΑΕ σε Διεθνείς Εκπαιδευτικές Εκθέσεις για την προβολή και προώθηση της ΑΕ της Κύπρου.
Παράλληλα, καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια για προβολή των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει η Κύπρος σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον σε ό,τι αφορά στην προσέλκυση ποιοτικών φοιτητών/ριών τόσο από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από τρίτες χώρες και συγκεκριμένα:
- Ποιοτική εκπαίδευση: Τα ΙΑΕ της Κύπρου έχουν υιοθετήσει τα υψηλά πρότυπα ποιότητας και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλά από αυτά έχουν αναγνωριστεί διεθνώς για την ποιότητα των προγραμμάτων τους και την ερευνητική τους δραστηριότητα, μέσω της συμπερίληψής τους σε διεθνείς λίστες κατάταξης πανεπιστημίων.
- Γεωγραφική θέση: Η Κύπρος βρίσκεται σε μια στρατηγική γεωγραφική θέση, στη διασταύρωση τριών ηπείρων(Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής). Αυτό την καθιστά ιδανικό προορισμό για διεθνείς φοιτητές/φοιτήτριες και ακαδημαϊκούς που επιθυμούν να σπουδάσουν ή να εργαστούν σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον.
- Ασφαλές και φιλικό περιβάλλον: Η Κύπρος αποτελεί έναν από τους πιο ασφαλείς προορισμούς διεθνώς, κάτι που την καθιστά ελκυστική για φοιτητές/φοιτήτριες και ακαδημαϊκούς από όλο τον κόσμο.
- Διεθνείς συνεργασίες: Η ανάπτυξη συνεργασιών με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των ΙΑΕ της Κύπρου. Μέσω αυτών των συνεργασιών, τα κυπριακά ιδρύματα μπορούν να προσφέρουν κοινά προγράμματα σπουδών και διπλά πτυχία, ενισχύοντας την ελκυστικότητά τους.
- Υποτροφίες και χρηματοδοτήσεις: Η παροχή υποτροφιών και χρηματοδοτήσεων σε διεθνείς φοιτητές/φοιτήτριες και ερευνητές/ερευνήτριες είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος προσέλκυσης ταλαντούχων ατόμων. Αυτές οι υποτροφίες μπορούν να καλύπτουν τα δίδακτρα, τα έξοδα διαβίωσης και τα ερευνητικά έξοδα.
- Προγράμματα στην αγγλική γλώσσα: Η προσφορά προγραμμάτων σπουδών στην αγγλική γλώσσα είναι απαραίτητη για την προσέλκυση διεθνών φοιτητών/ριών. Πολλά κυπριακά ιδιωτικά πανεπιστήμια ήδη προσφέρουν προγράμματα σπουδών στα αγγλικά, διευκολύνοντας την πρόσβαση φοιτητών/ριών από διάφορες χώρες.
- Ερευνητικές ευκαιρίες: Η ενίσχυση των ερευνητικών ευκαιριών και η συμμετοχή σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα, όπως το Horizon Europe και το Erasmus+, είναι σημαντική για την προσέλκυση ταλαντούχων ερευνητών/ριών και ακαδημαϊκών.
- Προβολή και προώθηση: Η προβολή των πλεονεκτημάτων της Κύπρου ως εκπαιδευτικού προορισμού, μέσω διεθνών εκπαιδευτικών εκθέσεων, εξειδικευμένων αποστολών και διαδικτυακών εκστρατειών προβολής είναι κρίσιμη. Η συμμετοχή σε διεθνείς εκπαιδευτικές εκθέσεις και η διοργάνωση της διεθνούς εκπαιδευτικής έκθεσης Κύπρου «Εκπαίδευση και Καριέρα» συμβάλλουν στην προώθηση της Κύπρου ως εκπαιδευτικού κέντρου.
- Υποδομές και υπηρεσίες: Η ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών και η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους/στις φοιτητές/φοιτήτριες και τους/τις ακαδημαϊκούς είναι απαραίτητη. Αυτό περιλαμβάνει την ανέγερση σύγχρονων κτιρίων, την παροχή τεχνολογικών υποδομών και την υποστήριξη των φοιτητών/ριών με υπηρεσίες όπως στέγαση, υγεία και ψυχολογική υποστήριξη.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ – ΕΠΙ∆ΙΩΚΟΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
O στρατηγικός σχεδιασμός για τη βελτίωση και αναβάθμιση της ΑΕ, εδράζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες: (1) αναβάθμιση της ποιότητας της ΑΕ, (2) διασύνδεση της ΑΕ με την αγορά εργασίας, (3) διεθνοποίηση της ΑΕ και (4) προσφορά κινήτρων (υποτροφίες/εργοδότηση) σε ξένους φοιτητές/ φοιτήτριες. Οι άξονες αυτοί αναλύονται πιο κάτω, με έμφαση στις επιδιωκόμενες αλλαγές ανά άξονα.
1. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ – ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΑΕ
Η προσήλωση στην αριστεία μέσω της διασφάλισης και της συνεχούς αναβάθμισης της ποιότητας της προσφερόμενης ΑΕ αποτελεί διαχρονικό στόχο του ΥΠΑΝ, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο επιδιωκόμενος στρατηγικός στόχος για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της ΑΕ της χώρας μας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο ρόλος του Φορέα ΔΙΠΑΕ κρίνεται καταλυτικός για την ελεγχόμενη ανάπτυξη της ΑΕ στη βάση αυστηρών κριτηρίων σε ό,τι αφορά στην ίδρυση Πανεπιστημιακών Σχολών, καθώς επίσης και στη θέσπιση κριτηρίων για την αξιολόγηση των Προγραμμάτων Σπουδών που προσφέρονται.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
1.1. Δημόσια Πανεπιστήμια
• Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων μελέτης του Υπουργείου Οικονομικών και σύσταση Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας για υποβολή πρότασης για τον εξορθολογισμό του προϋπολογισμού των Δημόσιων Πανεπιστημίων:
- Στρατηγικές προτεραιότητες και διασύνδεσή τους με το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης
- Ανάλυση των οικονομικών δεδομένων - κοστολόγηση προγραμμάτων σπουδών
- Εξέταση συνεργασιών και αξιοποίηση συνεργειών (επικαλύψεις προγραμμάτων)
- Προώθηση νομοθεσίας για ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών
1.2. Ιδιωτικά Πανεπιστήμια
- Επικαιροποίηση του περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμου του 2015, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών
- Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός του περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (Ίδρυση, Λειτουργία, και Έλεγχος) Νόμου του 2005 (Ν. 109(I)/2005), ως ακολούθως (ενδεικτικά):
- Επικαιροποίηση του Νόμου όσον αφορά στην ορολογία (π.χ. Ανώτερη αντί Ανώτατη)
- Εισαγωγή πρόνοιας για υποχρεωτική ανέγερση/ενοικίαση φοιτητικών εστιών ως προϋπόθεση ίδρυσης νέου πανεπιστημίου και καθορισμός μέγιστου ποσού ενοικίασης βάσει κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων. Για τα υφιστάμενα Πανεπιστήμια να δοθεί μεταβατική περίοδος για δημιουργία φοιτητικών εστιών.
- Τροποποίηση Νόμου, ώστε να καθοριστεί ποιος επιθεωρεί τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
- Τροποποίηση του άρθρου 44, ώστε να προνοείται δυνατότητα εκπόνησης κανονισμών για περισσότερα θέματα (π.χ. κτηριακές υποδομές Ιδιωτικών Πανεπιστημίων).
- Εισαγωγή πρόνοιας ή τροποποίηση υφιστάμενου άρθρου για ρύθμιση της περίπτωσης αλλαγής του ιδιοκτήτη Πανεπιστημίου.
- Εισαγωγή πρόνοιας ή τροποποίηση υφιστάμενου άρθρου για την περίπτωση εκκαθάρισης της ιδιοκτήτριας εταιρείας του Πανεπιστημίου (διασφάλιση δικαιωμάτων υφιστάμενων φοιτητών/ριών).
- Εισαγωγή πρόνοιας που να καθορίζει κριτήρια για την αποδοχή ή απόρριψη μιας επωνυμίας του Ιδιωτικού Πανεπιστημίου.
- Λεπτομερέστερη θεσμοθέτηση θεμάτων που αφορούν στη σύνθεση και λειτουργία των Οργάνων του Πανεπιστημίου (Μέρος Τέταρτο Νόμου).
- Ζήτημα ανεξέλεγκτης διεύρυνσης της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Κύπρο λαμβάνοντας υπόψη το μικρό μέγεθος της Κύπρου. Καθορισμός κριτηρίων, συμπεριλαμβάνοντας ελέγχους καθώς και αύξηση του αριθμού φοιτητών/ριών.
- Ιατρική εκπαίδευση στην Κύπρο - Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην ιατρική πανεπιστημιακή εκπαίδευση επιπρόσθετα του νομοσχεδίου που προωθεί το Υπουργείο Υγείας για τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Περιορισμός ανεξέλεγκτης Ίδρυσης Ιατρικών Σχολών.
1.3. Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
- Αυστηροποίηση ελέγχων ΙΣΤΕ
- Προειδοποίηση και αναστολή λειτουργίας ΙΣΤΕ
- Κατά περίπτωση αλλαγή του πλαφόν ξένων φοιτητών/ριών βάσει των αποτελεσμάτων των ελέγχων και στη βάση αποφάσεων του Υ.Σ.
2. ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΑΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η διασύνδεση της ΑΕ με την αγορά εργασίας κρίνεται ως εξόχως σημαντική για την εξασφάλιση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων. Για τον σκοπό αυτό, το ΥΠΑΝ υλοποιεί το Έργο «Αντιμετώπιση αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας», με το οποίο επιδιώκεται, μέσω επιστημονικών ερευνών, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων σε διαχρονική βάση τόσο από αποφοίτους/απόφοιτες όσο και από εκπροσώπους των εργοδοτών, για τον σχεδιασμό και λήψη πολιτικών αποφάσεων που να αποσκοπούν:
- στη μείωση της αναντιστοιχίας που παρατηρείται ανάμεσα στις δεξιότητες και τα ακαδημαϊκά προσόντα που αποκτούνται στην ΑΕ σε σχέση με αυτά που απαιτούνται στον χώρο εργασίας,
- στη βελτίωση της διασύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας σε εθνικό επίπεδο και
- στην αναθεώρηση υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών και την υιοθέτηση νέων προγραμμάτων σπουδών, στη βάση επιστημονικών, ερευνητικών τεκμηρίων και μακροχρόνιων προβλέψεων για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
2.1. Διαμόρφωση πολιτικής ως προς τις κατευθύνσεις των προγραμμάτων σπουδών με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών από ΥΠΑΝ και των σχετικών προβλέψεων των μελετών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ):
2.1.1. Ενεργοποίηση Διυπουργικής Επιτροπής για το θέμα της διασύνδεσης της ΑΕ με την αγορά εργασίας. Μελέτη εισηγήσεων και κατάθεση Πρότασης στο Υπουργικό Συμβούλιο.
2.1.2. Καταγραφή συμπερασμάτων που αφορούν στα αποτελέσματα του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Παρακολούθησης Αποφοίτων και της αντίστοιχης ευρωπαϊκής έρευνας EuroGraduate.
2.1.3. Ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών (Employers’ Skill Survey), σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα.
2.1.4. Συγκρότηση Τεχνικής Επιτροπής Εργασίας στην οποία να μετέχουν τεχνοκράτες από τα Υπουργεία Παιδείας, Εργασίας, Εμπορίου και την Προεδρία, για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των ερευνών και της υφιστάμενης κατάστασης και κατάθεση προτάσεων προς τη Διυπουργική Επιτροπή.
2.2. Θεσμοθέτηση συνεργασίας Πανεπιστημίων με ιδιωτικό τομέα
2.3. Θεσμοθέτηση πλαισίου για αξιολόγηση, πιστοποίηση και προσφορά Μικροδιαπιστευτηρίων (Microcredentials), με σκοπό την επανακατάρτιση (reskilling) και αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) που απαιτούνται από την αγορά εργασίας.
3. ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΕ
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την καθιέρωση της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου ΑΕ και έρευνας. Προς αυτό τον στόχο, το ΥΠΑΝ προωθεί συγκεκριμένες στρατηγικές και δράσεις για την προβολή της ΑΕ της Κύπρου στο εξωτερικό.
Η καθιέρωση της Κύπρου ως Διεθνούς Κέντρου ΑΕ και Έρευνας είναι ένας φιλόδοξος στόχος που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από την κυβέρνηση, τα ΙΑΕ και τον ιδιωτικό τομέα. Με την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης, την ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών, την παροχή κινήτρων και την ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών, η Κύπρος μπορεί να προσελκύσει ταλαντούχους/ες ακαδημαϊκούς και ποιοτικούς/ές φοιτητές/φοιτήτριες από όλον τον κόσμο.
Επιδιωκόμενες αλλαγές
3.1. Διεθνοποίηση/branding που αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία
3.1.1. Συζήτηση με Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και το Υπουργείο Οικονομικών
3.1.2. Προκήρυξη διαγωνισμού
3.1.3. Έναρξη εκστρατείας
3.2. Διασύνδεση του branding με την ΑΕ
3.2.1. Καθορισμός τελικού «προϊόντος»
3.2.2.Ετοιμασία πρότασης για τη διασύνδεση της διεθνοποίησης της ΑΕ με βάση τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί
3.3. Δημιουργία Δείκτη Κυπριακών Πανεπιστημίων
3.4. Διεξαγωγή έρευνας ικανοποίησης φοιτητών/ριών
4. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ (ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ/ΕΡΓΟΔΟΤΗΣΗ) ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ/ΕΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ/ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ
Η προσφορά κινήτρων και υποτροφιών σε ξένους/ες φοιτητές/φοιτήτριες αποτελεί σημαντικό μέτρο για την προσέλκυση ταλαντούχων νέων από όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό το ΥΠΑΝ σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών προωθεί συγκεκριμένο πλάνο για καθορισμό χωρών-στόχων, καθορισμό διαδικασιών και κριτηρίων αναφορικά με την προσφορά υποτροφιών και την εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων.
Επιδιωκόμενη αλλαγή
4.1. Παραχώρηση Ειδικών Υποτροφιών
- Ορισμός κριτηρίων για επιλογή χωρών-στόχων
- Διαβούλευση με τα εμπλεκόμενα υπουργεία
- Καθορισμός διαδικασιών ως προς την προσφορά υποτροφιών σε φοιτητές/φοιτήτριες από χώρες- στόχους
- Εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων
- Ετοιμασία Πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο
ΧΡΟΝΟ∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙ∆ΙΩΚΟΜΕΝΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ
1. Αναβάθμιση ποιότητας – Αριστεία ΑΕ | Χρονοδιάγραμμα |
Υποβολή Πρότασης για εξορθολογισμό του Προϋπολογισμού των Δημόσιων Πανεπιστημίων | Β΄ Τρίμηνο του 2025 |
Προώθηση νομοθεσίας για ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών στα Δημόσια Πανεπιστήμια | Δ΄ τρίμηνο 2024 |
Επικαιροποίηση του περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμου του 2015, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών | Α΄ τρίμηνο 2025 |
Αναθεώρηση του περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (Ίδρυση, Λειτουργία, και Έλεγχος) Νόμου του 2005 | Β΄ τρίμηνο 2025 |
Αυστηροποίηση ελέγχων ΙΣΤΕ | Εφαρμόζεται |
2. Διασύνδεση ΑΕ με την αγορά εργασίας | Χρονοδιάγραμμα |
Ενεργοποίηση Διυπουργικής Επιτροπής για το θέμα της διασύνδεσης της ΑΕ με την αγορά εργασίας - μελέτη εισηγήσεων και κατάθεση Πρότασης στο Υπουργικό Συμβούλιο | Β΄ τρίμηνο 2025 |
Καταγραφή συμπερασμάτων που αφορούν στα αποτελέσματα του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Παρακολούθησης Αποφοίτων και της αντίστοιχης ευρωπαϊκής έρευνας EuroGraduate | Δ΄ τρίμηνο 2024 |
Ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου της Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών | Δ΄ τρίμηνο 2024 |
Συγκρότηση Τεχνικής Επιτροπής Εργασίας στην οποία να μετέχουν τεχνοκράτες από τα Υπουργεία Παιδείας, Εργασίας, Εμπορίου και την Προεδρία, για αξιολόγηση αποτελεσμάτων ερευνών και υφιστάμενης κατάστασης και κατάθεση προτάσεων προς τη Διυπουργική Επιτροπή | Δ΄ τρίμηνο 2024 |
3. Διεθνοποίηση | Χρονοδιάγραμμα | |
Διεθνοποίηση/branding που αφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία | Συζήτηση με Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και το ΥΠΟΙΚ | Α΄ τρίμηνο 2025 |
Προκήρυξη διαγωνισμού | Β΄ τρίμηνο 2025 | |
Έναρξη εκστρατείας | Γ΄ τρίμηνο 2025 |
Διασύνδεση του branding με την ΑΕ | Καθορισμός τελικού «προϊόντος» | Β΄ τρίμηνο 2025 |
Ετοιμασία πρότασης για τη διασύνδεση της διεθνοποίησης της ΑΕ με βάση τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί | Γ΄ τρίμηνο 2025 | |
Διεξαγωγή έρευνας ικανοποίησης φοιτητών/ριών | Α΄ τρίμηνο 2025 | |
Δημιουργία Δείκτη Κυπριακών Πανεπιστημίων | Α΄ τρίμηνο 2025 |
4. Προσφορά κινήτρων (υποτροφίες/εργοδότηση) σε ξένους/ες φοιτητές/φοιτήτριες | Χρονοδιάγραμμα | |
Παραχώρηση ειδικών υποτροφιών | Ορισμός κριτηρίων για επιλογή χωρών-στόχων | Α΄ τρίμηνο 2025 |
Διαβούλευση με τα εμπλεκόμενα υπουργεία | Α΄ τρίμηνο 2025 | |
Καθορισμός διαδικασιών ως προς την προσφορά υποτροφιών σε φοιτητές/φοιτήτριες από χώρες- στόχους | Α΄ τρίμηνο 2025 | |
Εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων | Γ΄ τρίμηνο 2025 | |
Ετοιμασία Πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο | Δ΄ τρίμηνο 2024 |
ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Μετά από την υποβολή του Στρατηγικού Πλάνου στο Υ.Σ. για έγκριση, θα λαμβάνεται πρόνοια για υλοποίηση όλων των δράσεων στον προϋπολογισμό των Υπουργείων και κυρίως του ΥΠΑΝ, στη βάση του πιο πάνω χρονοδιαγράμματος.