Έδρα Στρατηγικών Σπουδών ΓΕΕΘΑ το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Στο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ του ΓΕΕΘΑ και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, έχει υπογραφεί Προγραμματική Συμφωνία για την Ίδρυση της Επώνυμης Έδρας "Θουκυδίδης - Έδρα ΓΕΕΘΑ στις Στρατηγικές Σπουδές", ("Thucydides - The Hellenic National Defence General Staff Chair in Strategic Studies").
Στόχοι της Έδρας είναι η ενίσχυση του δημοσίου διαλόγου για θέματα στρατηγικής, η έρευνα για τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα μας καθώς και η περαιτέρω κατάρτιση των στελεχών των ενόπλων δυνάμεων. Η υλοποίησή τους θα επιτευχθεί μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων όπως διδασκαλία, έρευνα, επιστημονικά συνέδρια και υποτροφίες, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων των Στρατηγικών Σπουδών.
Υπεύθυνος Έδρας "Θουκυδίδης - Έδρα ΓΕΕΘΑ στις Στρατηγικές Σπουδές": Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών (Κ.Α.Ε.Τ.) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑ.ΜΑΚ), Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Ηλίας Κουσκουβέλης.
Η ΈΔΡΑ
Η Επώνυμη Έδρα του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) στις Στρατηγικές Σπουδές - "Θουκυδίδης" (The Hellenic National Defence General Staff Chair in Strategic Studies - "Thucydides") λειτουργεί στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών της Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σε συνεργασία με το ΓΕΕΘΑ, μετά από πρόταση του Καθηγητή Ηλία Κουσκουβέλη, ο οποίος είναι και o πρώτος κάτοχος της Έδρας.
Η χάραξη της εξωτερικής πολιτικής, κάθε δύναμης, μικρής ή μεγάλης, απαιτεί στρατηγική. Καθώς οι αλλαγές στο διεθνές σύστημα με την ανάδυση νέων δυνάμεων και την αλλαγή ισορροπιών στην Ευρώπη και στον κόσμο είναι πλέον ορατές η μελέτη και η έρευνα για ζητήματα στρατηγικής είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Σκοπός της Έδρας είναι να προάγει και να ενισχύσει τις Στρατηγικές Σπουδές στην Ελλάδα σε μια περίοδο που η χώρα μας καλείται να σχεδιάσει με σύνεση και γνώση τα επόμενα βήματά της. Για αυτό το λόγο η δημιουργία της Έδρας Στρατηγικών Σπουδών και η συνεργασία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με το ΓΕΕΘΑ έχουν ιδιαίτερη αξία.
Στόχοι της Έδρας είναι η περεταίρω κατάρτιση των στελεχών των ενόπλων δυνάμεων, η ενίσχυση του δημόσιου διαλόγου για θέματα στρατηγικής, η εκπόνηση υψηλού επιπέδου έρευνας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Πρόκειμένου να ανταποκριθεί στους στόχους της η Έδρα μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων: διδασκαλία, έρευνα, επιστημονικά συνέδρια, υποτροφίες κα. καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων των Στρατηγικών Σπουδών:
- στρατιωτική ιστορία,
- τεχνολογία και οπλικά συστήματα,
- στρατιωτική ηγεσία,
- στρατηγική των μικρών δυνάμεων,
- θεωρία πολέμου,
- στρατιωτικά παίγνια,
- πολεμικές και στρατιωτικές τακτικές,
- φύλο και στρατηγική,
- κυβερνοπόλεμος
Το Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, που αξιολογήθηκε πρόσφατα μετ᾽ επαίνων, διαθέτει εμπειρία αλλά και επιστημονικό προσωπικό για την υποστήριξη της Έδρας. Επιπλέον, έχει πολύχρονη και επιτυχημένη συνεργασία με την Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου και μέλη ΔΕΠ του Τμήματος στο παρελθόν έχουν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στην κατάρτιση στελεχών των ενόπλων δυνάμεων, αλλά και των Διπλωματικών Υπηρεσιών της Ελλάδας και της Κύπρου. Η δημιουργία της Έδρας αποτελεί μεγάλη τιμή και ευθύνη για το Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, καθώς και έμπρακτη απόδειξη της ακαδημαϊκής ποιότητας του Ιδρύματός μας και του ζήλου μας να συμβάλλουμε στην κοινωνία και στην ενίσχυση της ισχύος της χώρας. Είμαστε βέβαιοι ότι αν επιθυμούμε το μέλλον μας να διαφέρει από το παρελθόν μας, η εμπιστοσύνη και η συνεργασία ανάμεσα στους θεσμούς, καθώς και η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης από την Πολιτεία αποτελούν κεφάλαιο στο οποίο πρέπει να επενδύσουμε. Μόνον έτσι θα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αύριο καλύτερο από το σήμερα.
ΚΑΤΟΧΟΣ ΕΔΡΑΣ
Ο Ηλίας Κουσκουβέλης είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, όπου κατέχει την Έδρα Στρατηγικών Σπουδών ΓΕΕΘΑ Θουκυδίδης.
Έχει διδάξει σε Ελληνικά και Ξένα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΔΠΘ, ΑΔΙΣΠΟ, University of Washington κα), ενώ στο παρελθόν έχει εργαστεί ως ερευνητής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, στα Πανεπιστήμια της Washington, της Nantes και του Colorado και στον ΟΗΕ. Μελέτες του έχουν δημοσιευθεί στα ελληνικά και στα αγγλικά από έγκριτους εκδοτικούς οίκους και επιστημονικά περιοδικά.
Το διδακτικό του έργο του Καθηγητή Κουσκουβέλη και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν τις Διεθνείς Σχέσεις, τη Διαχείριση Κρίσεων και τις Διαπραγματεύσεις, τη Λήψη Απόφασης, την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, την Στρατηγική και ειδικότερα τον τομέα της Πυρηνικής Στρατηγικής, την εξωτερική πολιτική. Ασχολείται ιδιαιτέρως με ζητήματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του αφορά τη Θεωρία Απόφασης στον Θουκυδίδη, οπου προσεγγίζει τον Θουκυδίδη ως θεωρητικό της Πολιτικής Επιστήμης και των Διεθνών Σχέσεων και όχι ως ιστορικό.
Ο Ηλίας Κουσκουβέλης έχει διατελέσει Εξωκοινοβουλευτικό Μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής της Βουλής και Εθνικός και Εκπρόσωπος στην European Space Agency. Επιπλέον, υπηρέτησε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ως Πρύτανης και Αντιπρύτανης, ενώ σήμερα είναι Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών. Συχνά αρθρογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και γράφει στο blog του για ζητήματα επικαιρότητας.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Στο μάθημα επιχειρείται, πρώτον, η πλήρης και συστηματική μελέτη των θεωριών λήψης αποφάσεων (π.χ., ορθολογικές, ψυχολογικές, γραφειοκρατικές, παρανόησης, κυβερνητικής, κλπ.). Εξετάζονται, δεύτερον, οι αιτίες και η φύση των διεθνών κρίσεων, και οι διάφορες τεχνικές διαχείρισης κρίσεων. Τέλος, παρουσιάζονται οι διάφορες τεχνικές και τακτικές διαπραγμάτευσης και πολιτικής επικοινωνίας.
Δείτε την αναλυτική περιγραφή του μαθήματος εδώ: PDF
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Το μάθημα εξετάζει θέματα και έννοιες της στρατηγικής σκέψης, όπως στρατηγική, δόγμα, συμβατικά και διαστημικά οπλικά συστήματα, αποτροπή, έλεγχος των εξολισμών, κ.α. Eστιάζει στο φαινόμενο της κούρσας των εξοπλισμών από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, τα δόγματα και τα επιχειρησιακά σχέδια των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, καθώς και τη σχέση μεταξύ της κούρσας και του ελέγχου των εξοπλισμών. Επίσης, σε συνδυασμό με τη στρατηγική των μικρών κρατών, εξετάζει τα Ελληνικού ενδιαφέροντος σχετικά ζητήματα. Τέλος, παρουσιάζει ζητήματα κλασικής και επιστημονικής στρατηγικής ανάλυσης, μέσα από τη διάσταση της θεωρίας, ως φαινόμενα και ως εμπειρικά σημεία εφαρμογής.
Δείτε την αναλυτική περιγραφή του μαθήματος εδώ: PDF
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Η "επώνυμη έδρα" του ΓΕΕΘΑ ονομάστηκε "Θουκυδίδης" προκειμένου να τιμήσει τη συνεισφορά του αρχαίου Έλληνα θεωρητικού στην πειθαρχία των Διεθνών Σχέσεων, που εδώ και δεκαετίες αναγνωρίζεται σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου, αλλά και για να αναδείξει περαιτέρω το έργο του.
Ο Θουκυδίδης* είναι κάτι πολύ περισσότερο από ιστορικός, όπως άλλωστε πίστευαν και οι σχολιαστές της αρχαιότητας, όταν αναφέρονταν σε αυτόν αποκλειστικά με το «ο συγγραφεύς», σε αντίστιξη με τον Όμηρο, στον οποίον αναφέρονταν με το «ο ποιητής». Μέσα από τη μελέτη του πολέμου «Πελοποννησίων και Ἀθηναίων» ασχολείται με τα αίτια, τη λειτουργία και την κοινωνιολογία του φαινομένου, την ηγεμονία, τον ανταγωνισμό της ισχύος και την πόλωση, τη στρατηγική σε όλες της τις εκφάνσεις, τις συμμαχίες και τη συνοχή τους, τη συμβατική αποτροπή και τις προϋποθέσεις της, τη φύση και τη συμπεριφορά του ανθρώπου σε συνθήκες πολέμου, αλλά και το πολίτευμα και την ηγεσία – θέματα που, μετά από αυτόν, μελέτησαν ξανά οι Διεθνείς Σχέσεις μόλις στον 20ό αιώνα.
Ο Θουκυδίδης έρχεται να αποκρυσταλλώσει, σε ένα μόνο έργο, μία ολόκληρη σχολή σκέψης, σοφίας και μεθοδολογικής προσέγγισης στη γνώση, αυτήν των Σοφιστών και των Ιπποκρατικών, γεγονός που τον αναδεικνύει σε δημιουργό αντάξιο των μεταγενεστέρων του Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Για αυτούς τους λόγους εκτιμώ και υποστηρίζω πως ο Θουκυδίδης πρέπει να θεωρηθεί ως ο πρώτος παραγωγός θεωρίας απόφασης, στρατηγικής και πολιτικής σκέψης εν γένει και πως ορθότερος όρος για να περιγραφεί το έργο του είναι ο όρος «Πόλεμος». Φυσικά, η μελέτη του Θουκυδίδη, αλλά και εν γένει η διδασκαλία των Διεθνών Σχέσεων, εστιάζονται στα πολύ κεντρικά και σχετικά με τον πόλεμο θέματα.
Περισσότερα στοιχεία για τον Θουκυδίδη και το Έργο του
Ο Θουκυδίδης, γιος του Ολόρου, συγγενής του Μιλτιάδη και του Κίμωνα, από τον Δήμο Αλίμου, με καταγωγή και ιδιοκτησίες απέναντι από τη Θάσο, στην περιοχή της Καβάλας (τότε Θράκη), ξεκίνησε να γράφει το έργου το, όπως ο ίδιος αναφέρει, με την έκρηξη του πολέμου (Α.1.1), το 431 π.Χ., σε ηλικία 29 χρονών. Άρχισε, δηλαδή, τέσσερα χρόνια πριν τη γέννηση του Πλάτωνα, για όσους έχουν απομείνει να επιμένουν ότι ο Πλάτων ήταν ο πρώτος που μελέτησε επιστημονικά την πολιτική, και σταμάτησε με το θάνατό του, το 398 π.Χ., πολύ πριν γεννηθεί ο Αριστοτέλης, το 384 π.Χ..
Γιατί όμως ο Θουκυδίδης είναι τόσο σημαντικός; Οι λόγοι είναι πολλοί. Πρώτον, δεν είναι κάποιος συγγραφέας που, όπως ο ίδιος αναφέρει, απλώς καταγράφει ό,τι ακούει, παίρνοντας έτσι αποστάσεις και ασκώντας κριτική, χωρίς να τον ονομάζει, στον Ηρόδοτο. Μάλιστα, στρέφεται με αγωνία και εξ αρχής προς την όσο πιο αξιόπιστη τεκμηρίωση των γεγονότων (Α.1.3), θέτοντας τη βάση ορισμένων σύγχρονων κανόνων μεθοδολογίας της έρευνα. Καταρχάς σημειώνει επικριτικά την ροπή των ανθρώπων στην εύκολη και διαστρεβλωμένη γνώση:
«Τα παλαιά γεγονότα έτσι τα βρήκα, παρά το ότι είναι δύσκολο να εμπιστευθεί κανείς κάθε τεκμήριο. Διότι οι άνθρωποι τα όσα ακούνε για τα παρελθόντα, ακόμη και για τη δική τους χώρα, τα αποδέχονται εξ ίσου αβασάνιστα ο ένας από τον άλλο. Οι περισσότεροι άνθρωποι πολύ λίγο κοπιάζουν για να αναζητήσουν της αλήθεια και τρέπονται μάλλον προς τα έτοιμα» (Α.20.1).
Στη συνέχεια εξηγεί το πώς προσπαθούσε να διηθήσει και να ελέγξει τις πληροφορίες του, αναδεικνύοντας τις δυσκολίες και τους κινδύνους για κάθε ερευνητή:
«Τα γεγονότα του πολέμου που συνέβησαν δεν επιχείρησα να γράψω λαμβάνοντας τις πληροφορίες μου από τον πρώτο τυχόντα, ούτε όπως τα φανταζόμουνα, αλλά αφού τα εξέτασα με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια και εκείνα στα οποία παραβρέθηκα και εκείνα που έμαθα από άλλους. Η εξακρίβωση ήταν δύσκολη, διότι οι αυτόπτες μάρτυρες δεν έλεγαν τα ίδια για τα ίδια γεγονότα, αλλά καθένας ανάλογα με την εύνοιά του για κάθε πλευρά και ανάλογα με τη μνήμη του» (Α.22.2-3).
Επιπρόσθετα, καταγγέλλει τη μυθοπλασία και αποστασιοποιείται πλήρως από αυτήν, μία απόφαση για την οποία γνωρίζει ότι μπορεί να κοστίσει στο έργο του εκείνη την εποχή, καθώς, όπως γράφει «ο αποκλεισμός του μυθώδους από το έργο μου ίσως να το καταστήσει λιγότερο ευχάριστο ως ακρόαμα» (Α.22.4)
Ο Θουκυδίδης, δεύτερον, δεν ενδιαφέρεται απλώς για την καταγραφή όλων των γεγονότων. Ενδιαφέρεται για τα σημαντικά και αυτά είναι που επιλέγει να ερμηνεύσει, δηλαδή να παράγει θεωρία και επιστημονική γνώση με βάση τα σύγχρονα κριτήρια. Γιατί συνέγραψε το έργο του; Εξηγεί, όπως το κάνουν έκτοτε όλοι οι κορυφαίοι επιστήμονες, ότι «πρόβλεψε πως ο πόλεμος θα είναι μεγάλος και πιο σημαντικός από κάθε προηγούμενο», άποψη στην οποία κατέληξε, όπως, στη συνέχεια, τεκμηριώνει επειδή «οι δύο αντίπαλοι εισέρχονταν στον πόλεμο ακμάζοντας σε κάθε είδους προετοιμασία» και «επειδή έβλεπε τους λοιπούς Έλληνες να συμμαχούν με το ένα ή το άλλο μέρος…» (Α.1.1).
Τρίτον, ο Θουκυδίδης λειτουργεί επαγωγικά και άρα, εξ ορισμού, επιστημονικά. Τούτο είναι το μέγιστο για την εποχή του. Τι σημαίνει επαγωγικά; Σημαίνει ότι παρακολουθώντας τα επί μέρους, καταλήγει στο γενικό, στη θεωρητική του άποψη, την οποία στη συνέχεια δεν εγκαταλείπει και τη χρησιμοποιεί για να εξηγήσει γεγονότα, μία διαδικασία μέσω της οποίας συνεχίζει να επιβεβαιώνει τη θεωρία του. Έτσι η ερμηνεία του πολέμου μέσω του ανταγωνισμού της ισχύος ή των αποφάσεων μέσω της ανάγκης και της ανθρώπινης φύσης δεν απαντώνται συγκυριακά σε ένα μόνο σημείο, αλλά διέπουν τη λογική της ερμηνείας του συνόλου του κειμένου.
Από αυτό απορρέει και το τέταρτο σημαντικό και ως προς την εποχή του πρωτοποριακό για τον Θουκυδίδη στοιχείο. Είναι ότι ο ίδιος πιστεύει και αναζητεί την επανάληψη των γεγονότων που αφορούν τον άνθρωπο, ένα από τα βασικά γνωρίσματα και μεθοδολογικά εργαλεία της θεωρητικής σκέψης και ένα στοιχείο που του επιτρέπει να προβαίνει σε γενικεύσεις. Η αντίληψη του Θουκυδίδη για την ιστορία ή την εξέλιξη των ανθρωπίνων δεν είναι γραμμική, αλλά, όπως και τα φυσικά φαινόμενα, χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις. Ας σκεφτούμε μόνο μία από τις πολλές γενικεύσεις του, διατυπωμένη ως νόμο τόσους αιώνες πριν: «πάντα γὰρ πέφυκε καὶ ἐλασσοῦσθαι» (2.64.3), δηλαδή «όλα γεννιούνται και πεθαίνουν» ή «όλα ακμάζουν και παρακμάζουν». Η αντίληψη της επανάληψης αναδύεται από ολόκληρο το έργο και από χαρακτηριστικές ενότητες, όπως τις δημηγορίες των Λεσβιακών (Γ.37 επ.), τα Κερκυραϊκά (Γ.82 επ.) ή τον διάλογο των Μηλίων (Ε.84 επ.). Είναι μάλιστα αυτή η αντίληψη της επανάληψης, η ίδια που ισχύει και σήμερα σε όλες τις επιστήμες, που του δίνει τη δυνατότητα να υποστηρίξει ότι να μπορεί να προβλέψει. Όπως στο χαρακτηριστικό για τη σημασία του έργου του εδάφιο ο ίδιος λέει, θα είναι ωφέλιμο σε εκείνους που θα θελήσουν να έχουν ακριβή γνώση όσων γεγονότων έγιναν, αλλά και «εκείνων που κατά την ανθρώπινη φύση θα συμβούν όμοια και παραπλήσια» (Α.22.4).
Με άλλα λόγια, ο Θουκυδίδης δεν είναι ο πρακτικογράφος της ιστορίας της εποχής του. Είναι ο ερμηνευτής, ο θεωρητικός, και όπως κάθε ερμηνευτής έχει μία κεντρική θεωρία – τον ανταγωνισμό της ισχύος – και κάποιες παράλληλες, όπως στην περίπτωσή μας η θεωρία που χρησιμοποιεί για να ερμηνεύσει τις ανθρώπινες αποφάσεις. Κυρίως δε απαντά πρώτος στην ανθρώπινη ιστορία της γνώσης και συστηματικά στις τέσσερις, διαχρονικά επιστημονικές ερωτήσεις: ποιός, γιατί, πώς και πότε. Στο υπό εξέταση αντικείμενο οι ερωτήσεις είναι: ποιός αποφάσισε, γιατί, πώς πάρθηκε η απόφαση και γιατί τότε και όχι κάποια άλλη στιγμή. Στον Πόλεμο περιγράφει τις διεργασίες και τις συζητήσεις που διημείφθησαν στα στρατόπεδα των δύο αντιπάλων πόλεων, της Αθήνας και της Σπάρτης, και που οδήγησαν στην έναρξη και στην εξέλιξη του πολέμου. Βεβαίως, ο Θουκυδίδης δεν εμφανίζει τις εσφαλμένες αποφάσεις ως τη μέγιστη αιτία του πολέμου, που ήταν, σύμφωνα με αυτόν, ο ανταγωνισμός ισχύος μεταξύ των δύο πόλεων. Ωστόσο, δείχνει πως οι σκέψεις, οι επιδιώξεις, οι υπολογισμοί κόστους-οφέλους, τα συναισθήματα και οι προσωπικότητες των ηγετών των δύο πόλεων και των συμμάχων τους οδήγησαν τις πόλεις της αρχαίας Ελλάδας σε έναν παγκόσμιας για την εποχή εμβέλειας και καταστροφικό για τις ίδιες πόλεμο. Πρόκειται για ένα έργο και, μέσω αυτού, για την ακτινογραφία ενός πολέμου που μέχρι σήμερα επηρεάζουν τη σκέψη, τις αναλύσεις και την πρακτική ηγετών και θεωρητικών της διεθνούς πολιτικής.
Ο Θουκυδίδης εγκαταλείπει λοιπόν τη μυθολογία και το μεταφυσικό· δεν χρεώνει τις αποφάσεις στους θεούς, ούτε στην επιρροή τους επί των ανθρώπων ή επί της φύσης· τις χρεώνει στους ανθρώπους, εισάγοντας έτσι μία επιστημονική αντίληψη και μεθοδολογία. Ουσιαστικά είναι ο πρώτος ο οποίος παρατηρώντας τα ανθρώπινα, προσπαθεί να καταγράψει και να ερμηνεύσει τις αποφάσεις με βάση τα πραγματικά στοιχεία, τις δεδομένες αντιλήψεις της εποχής, αλλά και τις δικές του, οι οποίες έχουν δεχθεί την έντονη επιρροή τής διδασκαλίας των σοφιστών, ιδιαιτέρως του Πρωταγόρα. Ο Θουκυδίδης εγκαταλείπει την μεταφυσική διάσταση των γεγονότων, χωρίς να είναι ο ίδιος ασεβής και χωρίς να αγνοεί το πως το μεταφυσικό ή η δεισιδαιμονία επηρεάζουν την συμπεριφορά των συγχρόνων του, γεγονός που καταγράφεται όταν λόγω φυσικών φαινομένων, όπως σεισμού, οι Λακεδαιμόνιοι διακόπτουν ή αναβάλουν πολεμικές επιχειρήσεις (Ε.54.2, Ε.116.1). Ωστόσο, ο Θουκυδίδης, ως γνήσιος αναλυτής και θεωρητικός των διεθνών σχέσεων της εποχής του δεν περιορίζεται στο να ξεφύγει από τις συνήθειες της εποχής του. Επιχειρεί να εξηγήσει τις αποφάσεις και εκπονεί τη δική του θεωρία για τις ορθές ή λανθασμένες αποφάσεις. Πρόκειται, για έναν συνδυασμό ανθρώπινης φύσης, ανάγκης, εξουσίας, συναισθημάτων, παθών και τύχης, από τον οποίο απορρέουν οι αποφάσεις...
*Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Καθηγητή Ηλία Κουσκουβέλη "Θεωρία Απόφασης στον Θουκυδίδη". (hyperlink http://www.kouskouvelis.gr/site/el/blog/item/223-θεωρία-απόφασης-στον-θουκυδίδη)
Η Ιστοσελίδα της Έδρας Στρατηγικών Σπουδών ΓΕΕΘΑ - "ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ": http://www.thucydides.gr/
ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΝΕΑ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
