Η στάση της Συνόδου των Πρυτάνεων επί του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Παιδείας

Η στάση της Συνόδου των Πρυτάνεων επί του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Παιδείας

Θέσεις σχετικά με το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.), Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και άλλες διατάξεις».

Α) Σε ότι αφορά το κεφάλαιο Α «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.)», η Σύνοδος εκφράζει κατ’ αρχήν τη θετική στάση της σχετικά με τις διαδικασίες Αξιολόγησης, όπως εφαρμόζονται στο πλαίσιο της Διασφάλισης της Ποιότητας, και την ενίσχυση της διαφάνειας σε όλες τις αποφάσεις της Πολιτείας σε ότι αφορά τη στρατηγική ανάπτυξη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και υποστήριξης των Πανεπιστημίων. Χαιρετίζει επίσης την πρωτοβουλία που έχει εξαγγελθεί από την ηγεσία του Υπουργείου για την αναβάθμιση του θεσμικού ρόλου της Συνόδου των Πρυτάνεων, που πρέπει να είναι ο θεσμικός συνομιλητής της Πολιτείας σε θέματα που αφορούν τη στρατηγική ανάπτυξης των Πανεπιστημίων και την πολιτική χρηματοδότησης τους.


Με την ευκαιρία αυτή επισημαίνει για άλλη μια φορά το ζήτημα της υποχρηματοδότησης των Πανεπιστημίων, που επηρεάζει καθοριστικά και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται από αυτά. Η διασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης για την κάλυψη ανελαστικών εξόδων λειτουργίας αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας για τα Δημόσια Πανεπιστήμια. Η χρηματοδότηση του Υπουργείου Παιδείας προς τα ΑΕΙ μειώθηκε την περίοδο της κρίσης (από το 2012) περισσότερο από 40% και παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα. Την περίοδο αυτή τα Ιδρύματα έχουν υποστηρίξει δαπάνες για τη βασική λειτουργία τους (όπως θέρμανση, καθαριότητα, φύλαξη), από άλλους πόρους της Επιτροπής Ερευνών ή της Εταιρίας Αξιοποίησης που στοχεύουν στην στη περαιτέρω ανάπτυξης τους και την ενίσχυση της έρευνας. Η άμεση αύξηση της τακτικής χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων κατά τουλάχιστον 30%, όπως έχει επανειλημμένα διατυπωθεί από τη Σύνοδο αποτελεί αναγκαιότητα και αδιαμφισβήτητη προϋπόθεση για την υιοθέτηση πολιτικών επιβράβευσης επίτευξης στόχων.

Επισημαίνεται επίσης η ανάγκη για ενίσχυση της διοικητικής ανεξαρτησίας των Πανεπιστημίων και ο περιορισμός της γραφειοκρατίας σε όλες τις ακαδημαϊκές και διοικητικές διαδικασίες και λειτουργίες. Η σύναψη πολυετών προγραμματικών συμφωνιών με την Πολιτεία, όπου περιγράφονται στρατηγικές δράσεις ανάπτυξης και οι απαιτούμενοι πόροι για τη λειτουργία τους, συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή. Παρότι, η σύναψη τέτοιων προγραμματικών συμφωνιών προβλεπόταν από το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Α.Ε.Ι., εν τούτοις δεν εφαρμόστηκε έως τώρα, όχι με υπαιτιότητα των Ιδρυμάτων.

Συχνά τα Πανεπιστήμια επιφορτίζονται με τις συνέπειες των μονομερών επιλογών της Πολιτείας, οι οποίες αποτυπώνονται αρνητικά στους δείκτες αξιολόγησης του Ιδρύματος. Τέτοιες επιλογές είναι τόσο η δραματική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης όσο και η παράλληλη πολλαπλάσια αύξηση των εισακτέων φοιτητών, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις των Συγκλήτων των Ιδρυμάτων και χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι δυνατότητες αυτών.

Σχετικά με τις διατάξεις για τη χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων, όπως προβλέπονται στο άρθρο 16, επισημαίνουμε ότι η τακτική χρηματοδότηση οφείλει να καλύπτει πλήρως τις λειτουργικές δαπάνες των Πανεπιστημίων και θεωρούμε, ότι δεν είναι ορθή η σύνδεση μέρους (20%) της τακτικής χρηματοδότησης με την επίτευξη στόχων. Η πρόβλεψη αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας να χρηματοδοτεί επαρκώς τη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση. Η πρόσθετη χρηματοδότηση μπορεί να προβλεφθεί ως επιβράβευση, με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων, τους οποίους επικαλείται το νομοσχέδιο. Η επίτευξη των στόχων αυτών, που μπορεί να περιγράφεται στο πλαίσιο προγραμματικών συμφωνιών με στόχο τη διαρκή εξέλιξη και αυτοβελτίωση κάθε Ιδρύματος, είναι σαφές ότι επηρεάζεται άμεσα και από αποφάσεις της Πολιτείας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων και της πολιτικής των μετεγγραφών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλιστεί πέρα από την συνέπεια των Ιδρυμάτων και η συνέπεια της Πολιτείας στο πλαίσιο των προγραμματικών συμφωνιών. Σε ότι αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης, αυτά θα πρέπει να συμβάλλουν στην συνολική στρατηγική ανάπτυξης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αλλά και να προσαρμόζονται στον επιμέρους χαρακτήρα και στόχους κάθε Ιδρύματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφοροποίηση ανάμεσα στα Ιδρύματα συνδράμει την περαιτέρω ανάπτυξη και διεθνοποίηση τους. Θα πρέπει επίσης να εξειδικεύονται ώστε να εφαρμόζονται σε διαφορετικές γνωστικές περιοχές και επιστημονικά πεδία, προάγοντας την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των επιστημών.

Επισημαίνουμε επίσης ότι η χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων αποτελεί αρμοδιότητα της Πολιτείας, ενώ η πολιτική χρηματοδότησης και η επάρκεια αυτής μπορεί να αποτελεί εισήγηση μια ανεξάρτητης αρχής.

Σχετικά με τη λειτουργία της προτεινόμενης Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, είναι καθοριστικής σημασίας για την ευόδωση των στόχων της η θωράκιση της ανεξαρτησίας της. Η διοικητική και οικονομική συγκρότηση της Αρχής θα πρέπει να εγγυάται την ανεξάρτητη λειτουργία της και οι σχετικές προβλέψεις οφείλουν να αποτυπωθούν στον νόμο. Η θεσμική συμμετοχή των Πανεπιστημίων στις διαδικασίες συγκρότησης της αρχής, π.χ. με την εισήγηση εμπειρογνωμόνων για την επιλογή των συμμετεχόντων στα όργανα διοίκησης, μπορεί να συνδράμει στη θωράκιση της ανεξάρτητης λειτουργίας της. Η διασφάλιση των απαιτούμενων πόρων για την αποτελεσματική λειτουργία της είναι επίσης καθοριστική. Ειδικότερα σε ότι αφορά τη σύνθεση του Συμβουλίου Αξιολόγησης και Πιστοποίησης σε ότι αφορά τα επιστημονικά πεδία προτείνεται η διακριτή εκπροσώπηση αυτών, π.χ. με το διαχωρισμό των Καλών Τεχνών από τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες ή των Οικονομικών από των Πολιτικών Επιστημών.

Η αποτελεσματικότητα της νέας Αρχής θα κριθεί στην πράξη και πρέπει να διασφαλιστεί η γρήγορη ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών που υποστηρίξει, όπως η έγκριση προτάσεων για τη δημιουργία νέων Τμημάτων που θα καταθέσουν όλα τα Πανεπιστήμια. Ήδη εκκρεμεί η διαδικασία έγκρισης προτάσεων που αφορούν Τμήματα που αναστέλλεται η λειτουργία τους.

Β) Σε ότι αφορά το κεφάλαιο Β «Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων», οι προτεινόμενες διατάξεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, απλοποιώντας τη λειτουργία των Ε.Λ.Κ.Ε. μέσα στο πλαίσιο του δημόσιου λογιστικού. Προτείνονται επιμέρους διαφοροποιήσεις ήσσονος σημασίας, με κύρια στόχευση την βελτίωση και τον εξορθολογισμό των διαδικασιών λειτουργίας των Μ.Ο.Δ.Υ., την αποτελεσματικότερη διαχείριση των έργων και την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των Προϊσταμένων Μ.Ο.Δ.Υ. των Ε.Λ.Κ.Ε.

Δείτε ΕΔΩ όλα τα τελευταία Φοιτητικά Νέα.

Φοιτητικά Νέα/Foititikanea.gr