Τα πιο «ψαγμένα» πανεπιστήμια

Μερικές αξίες είναι κλασικές και ανυπέρβλητες. Ό,τι κι αν λένε οι διάφοροι αξιολογητές των διεθνών Πανεπιστημίων, το Χάρβαρντ θα είναι από τα κορυφαία πανεπιστήμια του πλανήτη, όπως και το ΜΙΤ, το Κέμπριτζ, η Οξφόρδη, το LSE, το UCLA, το Columbia, το City University του Λονδίνου και καμιά δεκαριά ακόμη. Ή μήπως όχι; Μήπως ο  χάρτης της γνώσης έχει πλέον αλλάξει ριζικά;

Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αξιολογήσεων αυξάνεται σχεδόν εκθετικά, αλλά επί της ουσίας πιστεύω ότι –εκτός από μια αναμενόμενη μικρή προκατάληψη υπέρ ενός ή κατά άλλου Πανεπιστημίου- το περιεχόμενο παραμένει το ίδιο. Οι περισσότεροι αξιολογητές τρέμουν μπροστά στα μεγάλα ονόματα και σπεύδουν να δώσουν πόντους στα ήδη γνωστά πανεπιστήμια, ώστε να αντλήσει κι εκείνων η αξιολόγηση κύρος.

Οι επιδόσεις στην έρευνα, η συγκριτική αξία των καθηγητών με βάση τις δημοσιεύσεις και την επιστημονική αξία και απήχηση, τα βραβεία Νόμπελ που έχουν πάρει οι διδάσκοντες στο Ίδρυμα, το εύρος και το περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου, οι επιδόσεις των αποφοίτων είναι οι βασικότερες παράμετροι της κάθε αξιολόγησης. Ανάμεσα στις πιο έγκυρες αξιολογήσεις θεωρούνται αυτή του Πανεπιστημίου της Σαγκάης, των Times και του US News and World Report.


Όμως αυτές οι αξιολογήσεις επηρεάζουν σαφώς τη δυναμική στο πλαίσιο της  ολοένα αυξανόμενης παγκόσμιας αγοράς στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μετριοπαθείς υπολογισμοί ανεβάζουν το χρήμα που ξοδεύεται κάθε χρόνο στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου σε πάνω από 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Κι όποιος επηρεάζει την κυκλοφορία αυτού του χρήματος, προφανώς έχει να κερδίσει.

Μια διαφορετική αξιολόγηση είχα δει όταν αποφοιτούσα από το μεταπττυχιακό μου το 1988. Μετρούσε τον πρώτο μισθό των αποφοίτων. Αν αξιολογούσαμε έτσι τα ελληνικά πανεπιστήμια, σίγουρα θα πιάναμε πάτο, με τις 3 κι 60 που  δίνουμε σε όσους σταθούν τυχεροί και δεν πέσουν στην ανεργία. Όχι ότι τώρα τα πάμε και πολύ καλύτερα, πάλι τα ελληνικά πανεπιστήμια τα ψάχνουμε με το κυάλι στις θέσεις κάτω από την πρώτη εκατοντάδα, ενώ η χώρα που δίδαξε επιστήμες και πολιτισμό στον υπόλοιπο κόσμο θα όφειλε να έχει τα καλύτερα πανεπιστήμια και να πουλάει το βασικότερο προϊόν της από την αρχαιότητα: τη γνώση. Τέλος πάντων.

Την αφορμή γι’ αυτό το σχόλιο μου έδωσε μια εντελώς νέα κατάταξη, της οποίας το κριτήριο μοιάζει λίγο επιπόλαιο, αποκαλύπτει όμως βαθιές αλήθειες για το περιεχόμενο  αλλά και τα ζητούμενα της σύγχρονης γνώσης. Είναι η κατάταξη της Google, που αξιολογεί με τον αριθμό των αναζητήσεων από υποψήφιους φοιτητές του κάθε Πανεπιστημίου.

Πόσο ανταποκρίνεται στην ελκυστική στους νέους σύγχρονη γνώση με κατάλληλα διαρθρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα το κάθε Πανεπιστήμιο; Και είναι το να σε ψάχνουν οι φοιτητές κατάλληλο κριτήριο της πανεπιστημονικής αξίας;  Για να μην πολυλογούμε, πάμε να δούμε την κατάταξη. Πρώτο εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι πλέον οι φοιτητές δεν αναζητούν τόσο την κλασική εκπαίδευση μέσα στις πανεπιστημιακές αίθουσες με τη διαμονή στους φοιτητικούς κοιτώνες, όσο τα διαδικτυακά μαθήματα.

Πρώτο πανεπιστήμιο του κόσμου στην κλίμακα της Google δεν είναι κάποιο βρύγδουπο όνομα, αλλά το Πανεπιστήμιο του Φοίνιξ στην Αριζόνα, που ξεπερνάει σε αναζητήσεις το Χάρβαρντ, το Στάνφορντ ή το Κολούμπια. Κι αυτό γιατί έχει διαρθρώσει ενδιαφέροντα προγράμματα διαδικτυακής εκπαίδευσης, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις σύγχρονες αναζητήσεις των φοιτητών.

Στη δεύτερη θέση είναι το ΜΙΤ, το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, που φαίνεται πως έχει πιάσει τον παλμό των νέων επιστημόνων σε αντίθεση με τους άλλους σεβαστούς δεινόσαυρους με τα βαρύγδουπα ονόματα. Να πούμε και δυο ακόμη χαρακτηριστικά στοιχεία: Τα πέντε στα πρώτα 20 πανεπιστήμια του κόσμου είναι ινδικά, καθώς η διείσδυση του διαδικτύου στην δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη είναι σημαντική. Και δεύτερον, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας έχει περισσότερες αναζητήσεις από ό,τι το Κέμπριτζ και η Οξφόρδη μαζί, κάτι που δείχνει πως η αυτομόρφωση στο  διαδίκτυο κερδίζει σημαντικό έδαφος έναντι των συγκροτημένων σπουδών μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Αν αναρωτιέστε τι με έπιασε ξαφνικά με τα Πανεπιστήμια, αναρωτηθείτε πόσο θα μας κόστιζε να στήσουμε τα πιο ενδιαφέροντα εκπαιδευτικά προγράμματα μέσω διαδικτύου, αξιοποιώντας όλους αυτούς τους λαμπρούς επιστήμονες που δίνουν τα φώτα τους στους ξένους εκπαιδευτικούς οργανισμούς κάνοντάς τους να προοδεύουν, και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους που τους εφοδίασε με γνώσεις και υψηλό επιστημονικό επίπεδο.

Η ελεύθερη τριτοβάθμια εκπαίδευση θα μπορούσε να γίνει για την Ελλάδα χρυσωρυχείο. Και για τους νέους Έλληνες επιστήμονες νόστιμον ήμαρ.    

ΝΙΚΟΛΑΣ ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ

Φοιτητικά Νέα/Foititikanea.gr